Ook dialecten zijn een vorm van meertaligheid • deBuren

In Vlaanderen en Nederland is er een hernieuwde belangstelling voor dialecten. Tijdschrift de lage landen belicht die heropleving in een recent nummer, en tijdens het Colloquium Neerlandicum wordt daarop verder gebouwd: welke plaats is er voor dialecten in de internationale neerlandistiek?

Literatuur & Taal

Overal in Nederland en Vlaanderen vind je initiatieven die streektalen promoten, jongeren omarmen zonder schaamte lokale woorden en uitdrukkingen, en steeds meer plaatselijke dialecten genieten nationale populariteit, onder meer in veelbekeken televisieseries.

Vanwaar die heropleving van regionale taalvarianten? In deze geglobaliseerde wereld hechten mensen meer dan ooit belang aan hun wortels. Dialect speelt daarbij een belangrijke rol, net omdat het je verbindt met je afkomst. Het is de taal waarin je thuiskomt.

Dat alles – en nog veel meer – lees je in het themanummer ‘Jouw dialect leeft’ van tijdschrift de lage landen. Maar wat betekent dit nu voor de internationale neerlandistiek? Je kan het dialect beschouwen als één element in de meertalige mix van docenten en studenten, naast het Standaardnederlands, de moedertaal en eventuele andere talen.

Dat idee wordt onderzocht in twee gesprekken:

Expert in meertaligheid Steven Delarue (Onderwijscentrum Gent) schrijft in de lage landen dat dialect een plaats verdient in het onderwijs: als cultureel erfgoed, als een manier om je identiteit uit te dragen én zelfs als hulpmiddel om de standaardtaal of een vreemde taal te leveren. Truus De Wilde (FU Berlin) reageert hierop vanuit haar praktijk als docent Nederlands in Duitsland.

Dialecten botsen nog wel eens op vooroordelen: zo klinkt Antwerps arrogant in vele oren, ervaren we Gronings als stug, noemen we West-Vlaams onverstaanbaar en linken we Achterhoeks met ‘achtergesteld’. Gunther De Vogelaer (Universität Münster) legt uit vanwaar die stigma’s komen, welke gevolgen ze hebben en hoe hij die ter sprake brengt in de les. Marie Rickert (Radboud Universiteit Nijmegen) deelt de bevindingen van haar onderzoek naar meertaligheid in de Limburgse kinderopvang: hoe kijkt men in die context naar het Limburgs?

Singer-songwriter Harold K zingt tussendoor nummers in het Zösters (Nederlands-Limburgs dialect). Tom Christiaens, hoofdredacteur van de lage landen, modereert de gesprekken. Na afloop is er een borrel.

Dit programma wordt georganiseerd door de lage landen ter gelegenheid van het Colloquium Neerlandicum van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek.

Meer over de sprekers

Truus De Wilde is docent Nederlands aan de Freie Universität Berlin, waar ze meewerkt in de opleidingen Sprache, Literatur, Kultur: Niederländisch en Sprache und Gesellschaft. Ze is geïnteresseerd in onderwerpen als vreemdetaalverwerving, meertaligheid en sociolinguïstiek.

Alles bekijken

Steven Delarue werkt rond taal, meertaligheid en nieuwkomersonderwijs bij Onderwijscentrum Gent. In september verschijnt zijn boek Meertaligheid in de klas: veelgestelde vragen beantwoord. Zijn proefschrift (UGent, 2016) handelt over de percepties van Vlaamse leerkrachten tegenover standaardtaal en andere taalvariëteiten in het Nederlands.

Alles bekijken

Marie Rickert is docent aan de Radboud Universiteit (Nijmegen). Ze onderzoekt interactie in het onderwijs, met een specifieke focus op talig diverse contexten. Haar proefschrift gaat over meertaligheid in de kinderopvang in de Duits-Nederlandse grensregio. Ze pleit ervoor ook het Limburgs een plaats te geven in de talenmix.

Alles bekijken

Gunther De Vogelaer is hoogleraar Nederlandse Taalkunde aan de Universität Münster (D), waar hij onder meer onderzoek doet naar taalvariatie, taalverandering, en de verwerving van sociolinguïstische variatie door kinderen en jongeren. Hij is een van de auteurs van de Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten (2005, 2008).

Alles bekijken

Harold K is een hedendaagse troubadour die zingt in het Nederlands en het Limburgse dialect van zijn geboortestreek. Over de keuze voor die laatste taal zegt hij: “Ik merk bij mezelf een soort drang om te vechten voor diversiteit. Om te laten zien: dit is ook Nederland, vergeet dit niet.” Met het lied ‘Heppeneert’ haalde hij in 2019 de Lage Landen Lijst met de beste Nederlandstalige nummers.

Alles bekijken