Armoede in een rijk land: hoe is dat mogelijk?

Sinds de afgelopen nationale verkiezingen kent iedereen in Nederland het begrip bestaanszekerheid. Dat die term zo prominent op de politieke agenda’s kwam te staan heeft alles te maken met de steeds groter wordende groep mensen die rond het bestaansminimum leven. In Nederland voelt de helft van de bevolking zich bestaansonzeker. In Vlaanderen hebben twee op de drie gezinnen moeite om hun rekeningen te betalen. Hoe is dat mogelijk in het welvarende Nederland en rijke Vlaanderen? En belangrijker: wat kunnen we eraan doen?

Politiek & Samenleving Atelier Actua

VOLZET! Had je er graag bij willen zijn? We zullen na afloop een podcast maken van het gesprek.

Bestaansonzekerheid kan gedefinieerd worden als de afwezigheid van bepaalde fundamentele zekerheden die iedereen nodig heeft om zichzelf van levensonderhoud te kunnen voorzien en te kunnen meedoen in de samenleving. Niet alleen voldoende en voorspelbaar inkomen, maar ook toegang tot werk, zorg en onderwijs, een betaalbare woning en een buffer om onvoorziene uitgaven op te vangen zijn belangrijke factoren.

Het CBS (Centraal Bureau voor Statistiek) kwam afgelopen najaar nog met het bericht dat het aantal mensen met een lager inkomen in Nederland op het laagste niveau ligt sinds 1977. Dat is goed nieuws zou je zeggen. Uit een onderzoek van Ipsos blijkt echter dat de helft van de Nederlanders zich desalniettemin bestaansonzeker voelt. In Vlaanderen ligt dat aantal zelfs nog hoger: uit een rondvraag van Deloitte en UGent blijkt dat twee op de drie Belgische gezinnen moeite hebben om hun rekeningen te betalen. De grote vraag is hoe dat kan in het welvarende Nederland en rijke Vlaanderen? Wat kan er worden gedaan om dit probleem te verkleinen?

Over de oplossingen om de toenemende bestaansonzekerheid terug te dringen zijn de meningen verdeeld. Moet het minimumloon omhoog? Moet belasting omlaag? Of moet de focus eerder liggen op subsidies, toeslagen en een verhoging van de kindertoeslag? Is geld de enige echte oplossing om dit probleem te lijf te gaan? En wie bepaalt het beleid: wie mag er wel en wie niet mee aan tafel zitten?

Een debat onder leiding van journalist en auteur Meredith Greer (eindredacteur De Volkskrant) over bestaansonzekerheid in de Lage Landen met socioloog en armoede-expert Bea Cantillon (Universiteit Antwerpen), sociaal dienstverlener en columnist Emine Uğur (@overlistener) en econoom en lector Armoede Interventies Anna Custers (Hogeschool van Amsterdam).

Betaal wat je kan (en voor een ander) €10 
Betaal wat je kan | Suggestie basisprijs €7 
Betaal wat je kan | Suggestie reductieprijs €3 
Betaal wat je kan | Gratis

Meer over de sprekers:

Socioloog en armoede-expert Bea Cantillon is gewoon hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen, waar ze doceert over de welvaartsstaat, armoede, sociale ongelijkheid en het sociale beleid in België en in Europa. Ze publiceerde onder meer over de gevolgen van de sociodemografische veranderingen voor de sociale zekerheid, over sociale indicatoren, over sociaal federalisme en over het sociale beleid in Europa. Ook werkte ze als adviseur voor de Belgische regering. Jarenlang leidde ze het Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck. In 2018 werd ze voorzitter van 11.11.11. en sinds 2020 is ze een ambassadeur voor Grootouders voor het Klimaat. Ze was voorzitter van het Hoge Comité voor een Rechtvaardige Transitie.

Emine Uğur studeerde Nederlands Recht aan de Universiteit Leiden, werkt sinds 2006 als sociaal dienstverlener en maakt zich hard voor kwetsbare groepen in de samenleving. Ze is alleenstaande moeder en schrijft tweewekelijks een veel gelezen column in Trouw. Ze heeft op X onder de gebruikersnaam @overlistener ruim 50.000 volgers, waar ze befaamd is om haar ‘draadjes’. Op 31 augustus 2022 werkte Emine mee aan een avond over het boek Van armoede van Jonah Falke, in Pakhuis de Zwijger. Ze las daar deze column voor. In juli 2022 was te gast bij het radioprogramma Mangiare! op NPO Radio 1, waarin ze openhartig sprak over leven in armoede.

Econoom Anna Custers is sinds april 2022 lector Armoede Interventies aan de Hogeschool van Amsterdam. Ze werkte de afgelopen jaren voor de Wereldbank in onder andere Washington D.C. en Afghanistan. Daar hield ze zich bezig met het verbeteren van belastingsystemen, en deed ze onderzoek naar belastingmoraal en het vertrouwen van burgers in hun overheid. Ze promoveerde aan de Universiteit van Oxford op een onderzoek over schuldenproblematiek in achterstandswijken in Londen. Daarvoor werkte Anna bij het Jameel Poverty Action Lab in Parijs en India. Anna’s werk richt zich op het beter begrijpen van armoede en schuldenproblematiek in allerlei verschijningsvormen. Samen met haar lectoraat onderzoekt Anna welk soort interventies op het gebied van armoede wel en niet effectief zijn voor welke burgers.

Meredith Greer is een Amerikaans-Nederlandse journalist en schrijver. Ze werkt als eindredacteur bij de Volkskrant. Daarvoor werkte ze als redacteur bij BNR Nieuwsradio en BNNVARA, en als wekelijkse columnist bij HP/De Tijd. Ze publiceerde essays, opiniestukken en artikelen in onder meer Vrij Nederland en de Volkskrant. Daarnaast is ze in zowel Nederland als Vlaanderen werkzaam als spreker en moderator. In november 2023 verscheen bij De Bezig Bij haar literaire debuut Bedenktijd.