'Taylor Swift belooft ons ten diepste dat het allemaal wel goed zal komen'

Een blonde, jonge vrouw staat op het podium van de Ziggo Dome in Amsterdam. Als ik op het puntje van mijn tenen ga staan, kan ik haar nét zien. Ze draagt iets wat lijkt op een fonkelend roze badpak en haar tanden zijn zo blinkend wit dat ik vanaf hier haar glimlach kan zien. Om mij heen schreeuwen 17.000 mensen de longen uit hun lijf. De jongen die voor mij staat gooit zijn handen in de lucht van extase. De ogen van de meisjes naast me glimmen van de tranen.

‘Oh, hi!’, zegt de vrouw op het podium, alsof ze verbaasd is al die mensen te zien. Het publiek schreeuwt nog harder. Zij glimlacht nog breder.

Op dit moment heeft iedereen gewacht. Nu is het zover. Wij zijn hier, en vooral, zij is hier: Taylor Swift, onze popkeizerin, die recht in onze harten kijkt en precies kan bezingen welke verlangens zich daar bevinden. Een van de meisjes naast me moet even gaan zitten op de grond, overweldigd door emotie.

Tijdens het concert zal Taylor 44 liedjes zingen, en in duizelingwekkende vaart van kostuum wisselen: een gele baljurk, een roze rokje met franjes, een zwart-rode catsuit. Want dit is The Eras Tour, de concerttour waarbij ze liedjes uit haar hele carrière en van al haar albums speelt. Het duurt bijna drie uur. Haar rode lippenstift en cat eye-oogmake-up blijven er de hele tijd onberispelijk uitzien.

De sfeer in de Ziggo Dome is ondertussen niet zozeer de sfeer van een concert, maar meer van een bijeenkomst tussen gelijkgezinden. De jongen voor mij draait zich half om als Taylor begint aan het nummer Fearless. With you I’d dance! zingt hij. In a storm in my best dress. Ik schreeuw terug: Fearless!

Ik ruil zelfgemaakte vriendschapsbandjes die in kralen de lyrics en albumtitels van Taylor spellen. Een meisje dat vijftien jaar jonger is dan ik wil graag ‘midnights’, ik krijg er “I’m the problem” voor terug. Nu ben ik dus het probleem, zeg ik. Ze moet lachen.

***

Taylor Swift reinvented pop in the fangirls image, schrijft de muziekcriticus Rob Sheffield in zijn nieuwe boek Heartbreak is the national anthem (alleen die titel al). Ze is ons evenbeeld, ze kijkt verlangend naar die ene leuke jongen op school, ze heeft een gebroken hart, ze fantaseert over een date in een perfect zwart jurkje. Ze schrijft haar lyrics in roze gelpen (echt). Ze is, zoals ze zelf zegt, een discobal: ze laat ons iedere versie van onszelf zien.

In The Eras Tour zijn die versies ook letterlijk. Bij ieder album hoorde een nieuw personage, een nieuwe esthetiek. Er was de glitter van Lover, de baljurken van Speak Now. Tijdens Folklore en Evermore, de albums waarmee ze mij, een self-proclaimed indie meisje, overhaalde om me ook in het kamp van de swifties te scharen, droeg ze een lange vlecht en een geruite jas, alsof ze helemaal niet in een glamorous leven leidde maar zich voor altijd had teruggetrokken in een boshut. En er was natuurlijk het album Reputation, waarmee ze brak met het zoete popprinses-imago.

Onlangs las ik het nieuwe boek van Niña Weijers, Cassandra. Dat begint met een passage waarin Weijers een foto van een meisje van vijftien beschrijft: twee staartjes in het haar, een keurig wit polo­kraagje. Maar dit meisje had zich verkleed: ze zag eruit als een schoolkind, maar ging naar een hardcorefeest. ‘Die meisjesachtige onschuld was een performance, een interpretatie, een overdrijving’, schrijft Weijers. ‘Met daaronder het vurige verlangen waarop meisjes een patent hebben: gezien te worden, niet voor wie je bent, maar voor wie je zou kunnen zijn.’ Precies aan dat verlangen appelleert Taylor Swift: het verlangen om versies van jezelf uit te proberen en te spelen met verschillende rollen.

Natuurlijk waren er popkoninginnen die dit vóór Swift deden. Madonna, om iemand te noemen. Maar het interessante, en ook wel het leuke aan Taylor Swift is dat de transformatie ook vaak faalt. Reputation is daarvan het beste voorbeeld - dat album begint met een stoer kuchje. Het heeft een guest verse van Future, de rapper. Ze zingt dingen als: we can’t make any promises. But you can make me a drink.

Kort en goed: door op Reputation zo hard te roepen dat het haar niet kon schelen wat we van haar dachten, bewees ze het tegendeel. De gedaanteverandering van braaf meisje naar femme fatale slaagt niet. Maar dat is niet erg, want het is ook realistisch, het is zoals het in het echt ook gaat: In iedere gemiddelde stad kun je op zaterdagavond jonge vrouwen in hun reputation-era tegenkomen. Ze hebben dat ene rokje aangetrokken waarvan ze altijd twijfelen of het te kort is, maar vanavond hebben ze tegen zichzelf gezegd dat het niet uitmaakt. Ondertussen zitten ze te prutsen aan de zoom van dat rokje.

***

Als Taylor Swift Amsterdam aandoet, heeft ze net een nieuw album uitgebracht dat The Tortured Poets Department heet. Van dat album zingt ze het nummer I can do it with a broken heart. Ironisch, want daarin vertelt ze hoe ze haar verdriet probeert te vergeten door heel hard te werken en op te treden, terwijl ze eigenlijk heel depressief is. All of the pieces of me shattered, zingt ze, as the crowd was screaming MORE. De hele Ziggo Dome schreeuwt dat laatste woord mee.

Ondanks dat The Tortured Poets Department uiteraard een gigantisch commercieel succes was, leek het ook alsof het Taylor-momentum er een beetje mee opgebroken werd. Het album ging te veel over roem, over bekende vriendjes, en het was nogal megalomaan van toon (jezelf onironisch vergelijken met Jezus, dat kunnen maar weinigen). We hebben haar achtergelaten bij haar privéjets, haar raspoezen, haar kleerkast van een nieuwe vriend. De zomer was Brat, en wij waren espresso. Is it that sweet? I guess so.

Ik heb inmiddels weer een tijdje niet naar haar geluisterd. Dat concert in Amsterdam is nog maar kort geleden, maar het lijkt een eeuwigheid. Denk ik nu aan Taylor, dan denk ik aan de eindeloze speculaties over of ze wel of niet Harris zou supporten in de Amerikaanse verkiezingen. Toen ze dat uiteindelijk deed, ondertekende ze met Taylor Swift, childless cat lady, een verwijzing naar een opmerking van de man die nu vice-president wordt van de Verenigde Staten. Overigens had Elon Musk, baas van X en Trump-adviseur, wel een antwoord aan Swift. I could give you a child, twitterde hij.

Ik heb vaak gedacht dat Taylor Swift veel gemeen heeft met de held uit The Great Gatsby van F. Scott Fitzgerald. Over Gatsby schrijft hij: he had an extraordinary talent for hope. Taylor belooft ons ten diepste dat het allemaal wel goed zal komen. Op een dag droog je je tranen. De wereld is groot, de stad was maar klein, je draagt je rode jurk, je beste jurk. Je schittert als vuurwerk, als juwelen. This night is sparkling, don’t you let it go. Dat werk.

Maar de afgelopen tijd leek minder geschikt voor popmuziek over hoe je liefdesrivale korte rokjes draagt en jij T-shirts. Tayor kan heel veel verwoorden, maar de naïeve hoop waar haar kunst op drijft, lijkt nu zo out of touch, zo ongeschikt voor het culturele en politieke moment. Daarmee wil ik niet zeggen dat ze ineens protestsongs zou moeten maken. Het is meer een constatering dat de wereld een veel ironischer, vileinere en hardere plek is geworden en dat wegdromen, zwijmelen, hópen, zo ontzettend ingewikkeld is.

Vorige week ging ik op zoek naar een ingang in het Swift-oeuvre en ik kwam uit bij Mirrorball, waar ik eerder aan refereerde. Het is een romantisch, lief en melancholisch liedje waarin ze ons vertelt dat ze begrijpt dat we verdrietig zijn, maar ze ons ook belooft dat ze er alles aan zal doen om ons te laten lachen.

And they called off the circus
Burned the disco down
When they sent home the horses
And the rodeo clowns
I'm still on that tightrope
I'm still trying everything to get you laughing at me

In de Ziggo-Dome betrapte ik mezelf erop dat ik vaak niet naar het podium keek, maar de andere kant op, naar de euforische gezichten in de zaal. De meisjes naast me sloegen hun armen om elkaar heen. De jongen voor me danste drie uur lang vrijwel onafgebroken.

I’ll get you out on the floor, shimmering beautiful, zingt Taylor in Mirrorball. Dat laatste slaat niet meer op haar. Wij zijn het, op die dansvloer, en we stralen.