Voorrang van rechts?

‘E19 richting Nederland afgesloten door dodelijk ongeval’. Ben jij intussen immuun voor dit soort van verkeersberichtgeving? Of kruipt de angst er toch in als je s’ ochtends de deur uitgaat? En wat is het dan waar je bang voor bent? De SUV die langs je fiets scheert, een ongeluk uit onverwachte hoek, of een hachelijke verkeerssituatie die maar niet wordt aangepakt? In deze Atelier Actua houden we halt bij drie kwesties die de prioriteiten in het verkeersbeleid op scherp stellen en een antwoord geven op de vraag: waar geven we voorrang aan?

Politiek & Samenleving

Mobiliteitsexpert Kris Peeters trapt deze XL-editie van Atelier Actua af met een stand van zaken van het huidige verkeersbeleid. Daarna spit VRT-journalist Ann De Bie in drie panelgesprekken drie mobiliteitsthema’s verder uit: de kwestie SUV's, ongelukken en toekomstscenario's. HYM, een gloednieuw Brussels vrouwenkoor dat oude liederen herwerkt, zorgt voor muziek.

De SUV: asobak of zondebok?
Auto’s worden steeds groter en zwaarder: autobesitas lijkt onstuitbaar. Meer dan de helft van de nieuwe wagens in Europa is een SUV, wat vooral in steden leidt tot ruimtegebrek en veiligheidsrisico’s. Daarnaast valt de milieuwinst van elektrisch rijden weg door de populariteit van terreinwagens. Parijs verhoogt daarom parkeertarieven fors, en ook Den Haag werkt aan een plan om SUV-bezitters flink te laten betalen. Hoe zit dat in Vlaanderen? Moeten overheden ingrijpen, of is de campagne tegen SUV’s een ongefundeerde aanval op keuzevrijheid? Arjen Kapteijns (wethouder Mobiliteit, Den Haag) en Koen Kennis (schepen Mobiliteit, Antwerpen) debatteren.

Een ongeluk komt nooit alleen
‘E19 richting Nederland afgesloten door dodelijk ongeval’. In de berichtgeving over ongevallen worden verwijzingen naar mensen en emoties meestal weggelaten. Maar wat als we kwetsbaarheid wel zouden toelaten in de berichtgeving? Zouden we er dan een andere betekenis aan toedichten? En wat als we het ongeluk een prominentere rol zouden laten spelen in het verkeersbeleid? Techniekfilosoof Naomi Jacobs en verkeerspycholoog Gerard Tertoolen gaan hier dieper op in.

Toekomst
Gratis openbaar vervoer voor iedereen, hyperloops tussen steden in Europa, zelfrijdende auto's, autonome delivery drones en grote autovrije zones voor fietsers en voetgangers. Hoe ziet de stedelijke mobiliteit er in 2050 uit? Sara Marie Tori (VUB) ontwikkelde samen met haar collega’s van de projectgroep Remobilise vier mogelijke scenario’s voor Brussel in het jaar 2050. Het ene wellicht aantrekkelijker of wenselijker dan het andere. Sara zal de scenario’s kort presenteren en schuift daarna aan bij een gesprek met Welmoed Neijmeijer (The Lab of Thought) over de toekomst van mobiliteit in Brussel en andere steden in de Lage Landen en Europa.

Betaal wat je kan (en voor een ander) €10 
Betaal wat je kan | Suggestie basisprijs €7 
Betaal wat je kan | Suggestie reductieprijs €3 
Betaal wat je kan | Gratis

Naomi Jacobs is universitair docent bioethiek aan de filosofieafdeling van de Universiteit Twente. Haar werk richt zich op vragen rondom kwetsbaarheid en rechtvaardigheid in relatie tot het ontwerpen van nieuwe (gezondheids-)technologie. Eerder schreef zij voor de bundel Mobiliteit meets Filosofie het essay Een museum voor het ongeluk waarin zij onderzoekt welke rol het ongeluk kan spelen in verkeers- en mobiliteitsbeleid.

Gerard Tertoolen promoveerde aan de Universiteit van Utrecht op de raakvlakken tussen psychologie en mobiliteit. Sindsdien werkt hij vanuit de psychologie aan het verbeteren van de verkeersveiligheid en helpt hij mensen andere keuzes te maken. Zijn motto is ‘mobiliteit is voer voor psychologen.’ Agressief rijgedrag, de eenzijdige keuze van veel mensen om altijd de auto te nemen, of het veilig inrichten van wegen, wijken en schoolomgevingen; het gaat altijd om gedrag. Waarom doen mensen in het verkeer de dingen die zij doen en waarom doen zij vaak niet wat ze eigenlijk zouden moeten doen? Om dat te kunnen beantwoorden is kennis over het menselijk brein onontbeerlijk.

Gerard is als senior adviseur verbonden aan adviesbureau XTNT en inspireert via zijn eigen bedrijf De Verkeerspsycholoog GTi bedrijven en overheden op het gebied van gedragsverandering. Ook verschijnt hij met grote regelmaat in de Nederlandse (en af en toe ook in de Belgische) media om zijn licht te laten schijnen over actuele verkeerskwesties.

Sara Tori is een postdoctoraal onderzoekster bij Mobilise, de onderzoeksgroep duurzame mobiliteit en logistiek van de VUB. Haar belangrijkste onderzoeksdomein gaat over het gebruik van toekomstverkenningen en scenariodenken in transportplanning, maar ze heeft ook gewerkt aan schoolmobiliteit bij kinderen en het gebruik van AI om stedelijke mobiliteitsuitdagingen aan te pakken.

Welmoed Neijmeijer is Director of Operations bij The Lab of Thought. The Lab is een beweging die de beste academici verbindt met overheidsinstanties en bedrijven om samen een andere kijk op en een verhaal over de openbare ruimte in onze dorpen en steden te ontwikkelen.

Bij The Lab is Welmoed verantwoordelijk voor het dagelijks reilen en zeilen van de organisatie en leidt ze enkele van de grote (mobiliteits)transitieprojecten, zoals bijvoorbeeld in Leidschendam-Voorburg en in de Provincie Overijssel.

Haar achtergrond in public policy en in het bijzonder haar ervaring als Hoofd Public Policy voor autodelen en micromobiliteit bij Bolt, heeft haar een diepgaand inzicht gegeven in de uitdagingen waar steden en gemeenten mee geconfronteerd worden wanneer zij veranderingen in de publieke ruimte of op het vlak van mobiliteit willen doorvoeren.

Naast haar rol bij The Lab, is Welmoed de oprichter van MO Advisory, een consultancy gespecialiseerd in het ondersteunen van overheden, NGOs en bedrijven in het navigeren van het complexe beleidslandschap zowel op internationaal als op lokaal niveau.

Kris Peeters, in de media vaak aangeduid als 'mobiliteitsfilosoof', is van opleiding politicoloog, antropoloog en verkeerskundige. Hij is auteur Weg van mobiliteit (2014) en Weg van het systeem (2022) en pleegt geregeld opiniebijdragen, onder meer in De Standaard en op zijn blog over mobiliteit: https://deanderekrispeeters.wordpress.com. Als lector is hij verbonden aan de PXL Hogeschool, afdeling Verkeerskunde.

Arjen Kapteijns (Eindhoven, 1973) is wethouder Energietransitie, Mobiliteit en Grondstoffen in Den Haag. Sinds 2011 is hij met tussenpozen raadslid namens GroenLinks in de Haagse raad, vanaf 2015 als fractievoorzitter. In 2017 leidde hij als lijsttrekker GroenLinks tot de grootste verkiezingsoverwinning in de stad sinds 1998. In oktober 2021 werd Kapteijns wethouder Sociale Zaken en Werk. Vanaf 27 september 2022 was hij als wethouder van Den Haag al verantwoordelijk voor duurzaamheid, energietransitie en klimaatadaptatie en sinds 2023 heeft hij ook mobiliteit in zijn portefeuille.

Koen Kennis (Antwerpen, 1967) is 2013 eerste schepen in Antwerpen namens de N-VA, bevoegd voor Financiën, Mobiliteit, Toerisme, Binnengemeentelijke Decentralisatie en Middenstand. Hij studeerde af als industrieel ingenieur elektriciteit-elektronica. Aanvankelijk was Koen actief in de privésector als managing consultant bij Stork Asset Management Solutions en als manager bij Belgavia. Nadien brachten zijn politieke idealen hem tot bij het kabinet van toenmalig viceminister-president Geert Bourgeois, waar Koen kabinetschef werd. Inmiddels is hij al meer dan dertig jaar politiek actief. Hij is lid van het partijbestuur van de N-VA.