Mediacafé | Loopt de journalistiek te veel achter politieke peilingen aan? • deBuren

Gaat het in verkiezingstijd te vaak over wie het goed doet in de peilingen en te weinig over de inhoud? Laat de journalistiek zich te veel leiden door vluchtige trends? Of hoort dit juist bij het goed informeren van de kiezer? Daarover gaat dit Mediacafé, georganiseerd door deBuren in samenwerking met de Nederlandse ambassade in Brussel.

Media Politiek & Samenleving Mediacafé

Bandwagon-effect

In november ging Nederland naar de stembus en in juni staan Europese, Vlaamse en Belgische federale verkiezingen gepland. In verkiezingstijd maar ook steeds langer daarvoor al besteden de media veel aandacht aan politieke peilingen. Daarop is veel kritiek: al die peilingen zouden te veel invloed hebben en leiden tot het bandwagon-effect. Dat betekent dat veel kiezers uiteindelijk stemmen op partijen die aan de winnende hand zijn.

Winnaars en verliezers

Ook journalisten worden beïnvloed door de peilingen en gaan de verkiezingsstrijd vervolgens duiden in termen van een twee- of driestrijd, of noemen een verrassende peiling een gamechanger. Lijstrekkers van partijen die aan de leiding gaan in de peilingen krijgen meer aandacht en politici van partijen die het minder goed doen moeten uitleggen waarom hun campagne niet loopt. Landen als Frankrijk, Italië, Polen, Portugal en Griekenland stoppen om die reden vlak voor de verkiezingen met peilen.

Debat

Maar Is de invloed van peilingen echt wel zo groot op de journalistiek en de kiezer? En zelfs als dat zo is: is dat dan een bedreiging voor het democratische proces of juist niet? Moet de journalistiek minder achter de peilingen aanlopen? Of kunnen kiezers juist baat hebben bij peilingen om een meer afgewogen strategische keuze te maken? Debat met Jan-Frederik Abbeloos (chef politiek bij De Standaard), Kathleen Beckers (universitair docent politieke communicatie en journalistiek, UvA), Annemarie Litjens (campagnestrateeg bij Meute) en Pim van den Dool (chef politieke redactie NRC Handelsblad). Moderator: Eveline van Rijswijk.

Over de sprekers

Jan-Frederik Abbeloos is chef politiek bij het Vlaamse dagblad De Standaard. Hij studeerde geschiedenis, economie en bedrijfskunde en journalistiek aan de Universiteit Gent.

Kathleen Beckers is universitair docent politieke communicatie en journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam. Ze promoveerde aan de Universiteit Antwerpen. Ze doet vooral onderzoek naar de relatie tussen journalistiek en publieke opinie: hoe de publieke opinie wordt gerepresenteerd in het nieuws en hoe deze representaties het publiek beïnvloeden. In bredere zin gaat haar werk over de vraag hoe verschillende maatschappelijke trends zoals polarisatie en platformisering de journalistiek beïnvloeden, waarbij ze bestudeert hoe dit expliciet tot uiting komt in berichtgeving door journalisten, maar ook meer impliciet in hun dagelijkse werkroutines.

(c) NRC Handelsblad

Pim van den Dool (34) is sinds vorig jaar chef van de politieke redactie van NRC. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en werkt sinds 2010 voor NRC, eerst als internetredacteur, en later als politiek verslaggever. Hij deed onder meer verslag van de coronacrisis.

Annemarie Litjens is campagnestrateeg. Bij Meute, een campagnebureau in Amsterdam en Brussel, maakt ze maatschappelijke en politieke campagnes voor verschillende organisaties en bedrijven. Als bestuurskundige heeft zij zich gespecialiseerd in politieke communicatie en vertelt hier ook regelmatig over op Nederlandse radio en tv. In het verleden werkte ze in het online campagneteam van de VVD en vervolgens bij het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken.

foto (c) Anne van Zantwijk

Eveline van Rijswijk (1988) is presentator, dagvoorzitter, theatermaker, columnist, spreker, wetenschapscommunicator & politiek historicus. Ze studeerde politicologie, geschiedenis en filosofie aan de Universiteit Leiden. Ze was hoofdredacteur en presentator bij het online- & tv-programma Universiteit van Nederland en presenteerde ook Focus, het geschiedenis- en wetenschapsradioprogramma van de NTR op NPO Radio 1. In het najaar van 2018 debuteerde Eveline van Rijswijk met de politieke onewomanshow “De Première”, over 100 jaar vrouwen in de Nederlandse politiek en de vraag waar de eerste vrouwelijke premier blijft. Ze schopte het in de zomer van 2019 tot de finaleweek van De Slimste Mens. Sinds najaar 2021 heeft ze een taalcolumn op NPORadio1 bij het programma “Spraakmakers”.