Ecopolis Fair(er) Futures Festival

Kan literatuur de wereld redden?

De kracht van fictie in tijden van klimaatverandering. Met Jens Meijen, Gry Ulstein en Emma Zuiderveen

Tijdens festival Ecopolis brengen we drie stemmen samen die elk op hun eigen manier de raakvlakken tussen literatuur, wetenschap en ecologie verkennen: Jens Meijen, Gry Ulstein en Emma Zuiderveen.

Sinds het verschijnen van The Great Derangement van Amitav Ghosh is het klimaat een onmiskenbaar thema geworden in de literatuur. Schrijvers en dichters grijpen steeds vaker naar poëzie, proza, graphic novels en spoken word om de urgentie van klimaatverandering tastbaar te maken. Maar hoe effectief is fictie in deze context? Kan verbeelding werkelijk bijdragen aan bewustmaking en gedragsverandering, of blijft de impact vooral symbolisch? 

Tijdens festival Ecopolis brengen we drie stemmen samen die elk op hun eigen manier de raakvlakken tussen literatuur, wetenschap en ecologie verkennen. Gry Ulstein onderzoekt hoe ‘the weird’ en ecokritiek onze blik op klimaat en omgeving verschuiven. Jens Meijen, dichter en romancier, schrijft over technologie, natuur en de toekomst van de mens. Emma Zuiderveen combineert haar werk als milieuwetenschapper met schrijverschap, en verbindt zo in haar gedichten harde data met literaire verbeelding. 

Samen gaan ze met moderator Fiep van Bodegom in gesprek over de vraag hoe verhalen – in hun vele vormen – kunnen bijdragen aan ons begrip van de klimaatcrisis, en welke rol kunst en fictie kunnen spelen in het oproepen van nieuwe manieren van denken en handelen. 

Jens Meijen (1996) is de oprichter van Ulysses AI, een adviesbureau gespecialiseerd in verantwoorde artificiële intelligentie, en werkt als AI-consultant voor Cronos.ai. Hij werkt momenteel zijn doctoraat af aan de KU Leuven en is Fulbright Fellow aan Stanford University. ​In 2019 verscheen zijn eerste dichtbundel, Xenomorf, die in 2020 de C. Buddingh'-prijs won voor beste Nederlandstalige debuut. In 2021 verscheen zijn debuutroman De Lichtjaren en haalde hij de shortlist van de FintroPrijs Nederlandstalige Literatuur. Zijn nieuwste dichtbundel, Sunset industries, gaat over hoe we omgaan met het lijden dat we dagelijks op onze beeldschermen zien voorbijstromen. ​Verder is hij sinds 2014 journalist en recensent voor Humo, De Morgen en De Standaard en sinds 2018 lid van de kernredactie van literair tijdschrift DW B. In 2016 werd hij verkozen tot de eerste Jonge Dichter des Vaderlands van België. In 2020 nam hij deel aan de jaarlijkse schrijfresidentie van deBuren in Parijs. 

Alles bekijken

Emma Zuiderveen is wetenschapper, dichter en schrijver. Ze studeerde scheikunde en promoveerde in milieuwetenschappen. In haar teksten onderzoekt Emma thema’s als eenzaamheid, lijfelijkheid en individuele en collectieve verantwoordelijkheid. Haar verhalen en gedichten verschenen in literaire tijdschriften zoals De Gids, Hard//hoofd en DW B en ze nam in 2021 deel aan de schrijfresidentie van deBuren. In 2025 werd haar debuutroman De rest is naakt gepubliceerd. In haar poëzie vertaalt Emma de technische taal over klimaat en milieu naar een zintuiglijke en literaire vorm, en met presentaties over de forel probeert ze sympathie voor het dier te winnen. 

Haar wetenschappelijk onderzoek richt zich op het beter begrijpen van de milieugevolgen van nieuwe biomaterialen en de verduurzaming van de chemische industrie, en momenteel kijkt ze naar de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Ze werkte aan de Radboud Universiteit en de Joint Research Center (onderzoekscentrum van de Europese Commissie) en is momenteel onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam. 

Alles bekijken
© auteur

Gry Ulstein werkt als postdoctoraal onderzoeker en beleidsmedewerker aan het Centre for Literary and Intermedial Crossings (CLIC) van de Vrije Universiteit Brussel. Ze heeft een achtergrond in academisch bestuur en diplomatie aan de Universiteit Utrecht en de Universiteit Gent en behaalde een doctoraat in de literatuurwetenschappen aan de Universiteit Gent. Ze publiceerde uitgebreid over de representatie van klimaatverandering, ecologisch denken en het niet-menselijke in hedendaagse fantastische literatuur of Weird fiction. In haar proefschrift (2021) stelt ze voor om het fantastische te gebruiken als leesstrategie: een kritische lens waarmee het antropoceen en zijn complexe processen bevraagd kunnen worden. Hoewel ze niet gelooft dat klimaatfictie – of welke fictie dan ook – de vele crises van opwarming en overconsumptie van natuurlijke hulpbronnen kan ‘oplossen’, is Gry ervan overtuigd dat eco-geïnspireerde kunst de kracht heeft om te raken, te ontregelen en om publieken uit te dagen hun bestaan en betrokkenheid in een opwarmende wereld te herdenken. 

Alles bekijken

Fiep van Bodegom is schrijver, vertaler en criticus. Ze is redacteur bij Extra Extra Magazine en docent bij de afdeling Creative Writing aan Artez. Ze schrijft regelmatig over literatuur en publiceerde essays, fictie en vertalingen.

Over Ecopolis Fair(er) Futures Festival 

ECOPOLIS is het jaarlijks rendez-vous voor wie begaan is met een duurzame toekomst en presenteert een programma vol gesprekken, interviews en interactieve formats. Omdat ecologische uitdagingen geen taal- of landsgrenzen kennen, gaat Ecopolis voor divers, internationaal en interactief. Ecopolis brengt auteurs uit binnen- en buitenland samen om in gesprek te gaan over de transitie naar een sociaalecologische samenleving.  Met thema’s als klimaatrechtvaardigheid, queer ecologie, eerlijke AI en de kracht van verbeeldingen als rode draden.  Ook dit jaar is deBuren opnieuw partner.  

Het festival gaat door op verschillende locaties in Brussel op 28 en 29 november.

Het volledige programma ontdek je op ecopolis.be

Uitgelicht

Jens Meijen, oud-schrijfresident van deBuren, is een van de vier centrale gasten die samen het hart van het festival vormen, omringd door een mix van mensen die via schrijven, kunst, denken en actie een verschil maken. Je komt hem niet alleen tegen bij het panelgesprek over klimaatfictie maar ook in deze programma’s van de festivaldag: 

  •  10u30 – 12u30 | Openingspanel met Jens Meijen, Joyeeta Gupta, Jonas Staal, Kes Otter Lieffe 
    > Lees meer over de centrale gasten.
    Locatie: Muntschouwburg ⎸ in het Engels 

  • 13u30 – 15u | Fishbowlgesprek AI: Time for a Wake-up Call - met Jens Meijen  
    Locatie: Muntpunt (Mallemunt) 

In samenwerking met festival Ecopolis.