deBuren.EU | Is het tijd voor één Europees leger?

Discussie met Koert Debeuf, Ingeborg Denissen en Dick Zandee o.l.v. Olaf Koens

Donald Trump dreigt met de VS de NAVO te verlaten als hij weer president wordt en Poetin lijkt niet van plan zijn oorlog op te geven. Kan Europa zichzelf verdedigen als de situatie uit de hand loopt? De roep om één Europees leger wordt luider, maar is dat wel een goed idee? Daarover gaat deze editie van onze Europese debatreeks deBuren.EU. 

Jonathan Holslag heeft zijn deelname aan dit programma helaas kort op voorhand moeten annuleren omdat hij als winnaar van de verkiezingen in zijn woonplaats Tienen een coalitie moet vormen.

Ook in Vlaanderen en Nederland kruisen voor- en tegenstanders momenteel de degens over het idee een Europees leger op te richten. Historicus, filosoof, politiek analist en opiniemaker Koert Debeuf gaat in discussie met Ingeborg Denissen (Plaatsvervangend Directeur Veiligheidsbeleid van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken) en Dick Zandee (hoofd van het Security & Defence Programme, Instituut Clingendael). Moderator is Olaf Koens, schrijver, journalist en correspondent voor RTL Nieuws. 

Versnippering 

De EU geeft drie keer zoveel uit aan defensie dan Rusland en ook meer dan China. Toch hebben alle Europese legers samen volgens veel militaire deskundigen te weinig slagkracht. Dat zou onder meer komen door versnippering: in Europa wordt gewerkt met liefst 178 verschillende wapensystemen, elk land koopt of produceert zijn eigen wapens. Oekraïne kan hierover meepraten want daar hebben militairen grote moeite om alle verschillende raketten, tanks en vliegtuigen te bedienen. 

Daarnaast heeft elke Europese lidstaat zijn eigen defensiebeleid, zelfs over de vraag wanneer er mag worden geschoten zijn we het niet eens. Dit alles maakt het wel erg lastig samen op te trekken tegen een mogelijke vijand, is de kritiek.   

Op eigen kracht? 

In nood blijven we daarom grotendeels afhankelijk van de Amerikanen, maar of die altijd te hulp zullen schieten is onzeker. Bovendien vinden velen dat Europa in een veranderende wereld de eigen defensie op orde moet hebben. Maar is één Europees leger dan de oplossing? Of is een andere intensieve vorm van militaire samenwerking mogelijk? Het debat daarover is met name sinds de oorlog in Oekraïne weer opgelaaid.  

Betaal wat je kan (en voor een ander) €10   
Betaal wat je kan | Suggestie basisprijs €7   
Betaal wat je kan | Suggestie reductieprijs €3   
Betaal wat je kan | Gratis  

Koert Debeuf is historicus, filosoof, politiek analist en opiniemaker. Hij werkte als adviseur en speechwriter voor de Belgische premier Guy Verhofstadt en was hoofdredacteur bij EUObserver. Nu is hij geopolitiek adviseur en onderzoeker verbonden aan Oxford University (Centre for the Resolution of Intractable Conflict) en de Vrije Universiteit Brussel (VUB). In zijn werk verweeft hij historische en geopolitieke analyses met persoonlijke insteken en ervaringen op het terrein. Zijn meest recente boek is Waarom dit niet de laatste oorlog is (2022).

Ingeborg Denissen is sinds september 2023 plaatsvervangend directeur Veiligheidsbeleid bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Daarvoor was zij hoofd van de afdeling Non-Proliferatie, Ontwapening en Nucleaire Zaken. In die hoedanigheid was zij de Nederlandse ambassadeur bij het NPV (Non-Proliferatie Verdrag van Nucleaire Wapens) en vicevoorzitter in het bureau voor de NPV-herzieningsconferentie in New York in augustus 2022.

Ze bekleedde verschillende functies op het ministerie van Buitenlandse Zaken en op ambassades in het buitenland, waaronder in Washington (2016-2020), Warschau (2016, tijdens het Nederlandse EU-voorzitterschap) en Khartoem (2008-2011). Van 2013-2016 was ze plaatsvervangend hoofd van de eenheid Beleidsplanning op het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag.

Denissen heeft een MA in internationale betrekkingen van de Universiteit van Amsterdam en een PhD in politieke sociologie van de Universiteit Utrecht. Ze is regelmatig gastdocent en scriptiebegeleider geweest aan verschillende universiteiten in binnen- en buitenland en was van 2018-2020 adjunct hoogleraar aan de School of International Service van de American University in Washington DC.

Dick Zandee is hoofd van het Security & Defence Programme en Senior Research Fellow van de afdeling Research van Instituut Clingendael in Den Haag. Zijn onderzoek richt zich op veiligheids- en defensievraagstukken, waaronder strategieën, beleid, militaire operaties, capaciteitsontwikkeling, onderzoek en technologie, bewapeningssamenwerking en industriële aspecten. Recente onderwerpen zijn: defensiespecialisatie, de toekomst van de NAVO, EU-NAVO relaties, het Strategisch Kompas van de EU, Europese strategische autonomie, de Joint Expeditionary Force en het opvoeren van de defensie-industriële productie. Zandee geeft ook regelmatig commentaar in de media, vooral sinds de Russische inval in Oekraïne. Voordat hij bij Clingendael kwam, was hij hoofd van de Planning & Policy Unit van het Europees Defensieagentschap. Na zijn afstuderen aan de Universiteit Leiden met een master in moderne geschiedenis, heeft hij een lange en eminente carrière gehad met politiek-militaire functies in Nederland en internationaal bij de NAVO en de EU. 

© Ilja Keizer

Olaf Koens (Chatillon-sur-Seine, 1985) is een Nederlandse schrijver en journalist. Hij is veel op reis voor zijn werk als correspondent voor RTL Nieuws en woonde al in Rusland, Brussel en Istanbul. In 2015 werd hij uitgeroepen tot journalist van het jaar. Voor zijn laatste boek reisde hij dwars door Oekraïne na de Russische inval. Alle Oekraïners die ik ken (en een paar van wie ik alleen maar gehoord heb) (2022) is een neerslag van een groot aantal gesprekken met mensen die hij daar tegenkwam. Eerder verschenen twee boeken over zijn tijd als correspondent in Rusland: Koorddansen in de Kaukasus en Oorlog en kermis. In 2019 verscheen zijn verhalenbundel Paarden vliegen businessclass.