Als liefde giftig wordt: hoe stoppen we intiem terreur?

In oktober 2024 kondigde de Nederlandse staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Ingrid Coenradie aan dat ze werkt aan een wetsvoorstel om intiem terreur strafbaar te stellen. Dat is goed nieuws zou je zeggen. Maar tegelijkertijd rijst de vraag of dit de juiste (en enige) manier is om intiem terreur aan te pakken? Wanneer spreken we van psychisch geweld, hoe ga je het bewijzen (en wie gaat dat doen), hoe gevaarlijk is een veroordeling en is straf effectief om intiem terreur te stoppen? Een gesprek met experts uit Nederland en Vlaanderen.

Politiek & Samenleving Wetenschap & Geschiedenis Atelier Actua

Bij intiem terreur of psychologisch geweld is er sprake van een machtsverschil tussen de partners of ex-partners. De controllerende partner, meestal de man, oefent dwang en controle uit op de ander. Denk daarbij aan vernedering , isolatie, manipulatie of constante kritiek. Psychologisch geweld of intiem terreur is een ernstige vorm van partnergeweld en in de meeste gevallen van femicide gaat er een periode van intiem terreur aan vooraf.

Cultuurwetenschapper, docent en jurist Ariane Hendriks:
Veel rechters denken bij huiselijk geweld aan het clichébeeld van de man die dronken thuiskomt uit de kroeg en zijn vrouw slaat. Maar in veel meer familierechtelijke zaken zie je het patroon van intieme terreur, en daar weten ze nauwelijks iets van af. In een van de ergste zaken die ik heb gehad, kwam mijn cliënt mentaal gesloopt uit zo’n relatie en waren de kinderen diep emotioneel onveilig. Terwijl daar geen klap is gevallen.’

In oktober 2024 kondigde de Nederlandse staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Ingrid Coenradie aan dat er een wetsvoorstel komt om intiem terreur strafbaar te stellen. Dat is goed nieuws zou je zeggen. Maar tegelijkertijd rijst de vraag of dit de juiste (en enige) manier is om intiem terreur aan te pakken? Wanneer spreken we van intiem terreur, hoe ga je het bewijzen (en wie gaat dat doen), hoe gevaarlijk is een veroordeling en is straf effectief om intiem terreur te stoppen? Wat kan hulpverlening doen aan psychologisch geweld en waar schiet zij tekort?

Een gesprek met culltuurwetenschapper en jurist Arane Hendriks (Universiteit Tilburg), strafpleiter Anne Marie De Clerck (Jordan & Ray) en auteur Tessel ten Zweege (Dat zou je nooit toelaten & Femicide: tot de dood ons scheidt). Voorafgaand aan het gesprek geeft Tessel een introductie over wat intiem terreur is en hoe je het kan herkennen.

Betaal wat je kan (en voor een ander) €10 
Betaal wat je kan | Suggestie basisprijs €7 
Betaal wat je kan | Suggestie reductieprijs €3 
Betaal wat je kan | Gratis

Mr. drs. Ariane Hendriks is cultuurwetenschapper en jurist. Zij is bijna 17 jaar werkzaam geweest als familierechtadvocaat in Amsterdam en heeft zich in die periode gespecialiseerd in de problematiek van huiselijk geweld in familierechtelijke procedures. In januari 2024 heeft zij de overstap gemaakt van de advocatuur naar het onderwijs. Zij werkt sindsdien als docent familie- en jeugdrecht aan de Universiteit Tilburg. Ariane publiceert regelmatig over familierechtelijke onderwerpen. Momenteel werkt zij samen met Ingrid Vledder aan een boek over intieme terreur, dat naar verwachting in september 2025 zal verschijnen bij De Bezige Bij. Ariane is bestuurslid van de Vereniging Vrouw en Recht en houdt zich in die functie in het bijzonder bezig met huiselijk geweld in het familierecht.

Strafpleiter Anne Marie De Clerck begon haar loopbaan aan de balie in 2004 en heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een gerespecteerd expert in het strafrecht. In 2019 zette ze een nieuwe stap door haar eigen kantoor, Jordan & Ray, op te richten. Met een schat aan ervaring in complexe en zware strafzaken staat ze bekend om haar diepgaande kennis van de strafwet, waarbij ze altijd oog heeft voor de menselijke kant van het verhaal. Anne Marie is actief betrokken bij haar beroepsgroep als lid van de Commissie Strafrecht van de Orde van Vlaamse Balies. Daarnaast maakte ze deel uit van de vooruitstrevende Taskforce Overmorgen, die nadenkt over de toekomst van de advocatuur en haar dienstverlening. In 2023 was ze de openingsredenaar van de Balie Gent met de rede 'Niets is wat het lijkt.' Buiten de rechtszaal laat Anne Marie haar stem horen door het schrijven van opiniestukken over juridische en maatschappelijke thema's. Haar inzichten verschijnen onder andere in De Tijd, De Morgen en De Standaard.

Tessel ten Zweege studeerde Gender Studies aan de Universiteit Utrecht en Crossover Creativity aan de HKU. Ze schreef onder meer voor Het Parool, NRC en OneWorld. In 2022 verscheen haar debuut Dat zou jij nooit toelaten. Als liefde giftig wordt en in 2023 volgde Femicide: Tot de dood ons scheidt. Samen met Anja Meulenbelt en Renée Römkens stelde Tessel een essaybundel samen over gender en geweld: Voorbij de verbijstering. Verder ontwikkelde en presenteerde ze voor Omroep HUMAN Tessel in Cyberspace. Deze vierdelige serie is te zien op het YouTubekanaal van NPO3. In 2024 nam Tessel deel aan Nieuw Geluid, een talentontwikkelingstraject van deBuren voor opkomende schrijvers, sprekers en denkers uit Vlaanderen en Nederland.