Wat ik heb geleerd van mijn wit kind

Je kind nemen zoals het is: ’t is een dingetje. Mijn zoon van zes is heel gevoelig. Hij houdt van lantaarnpalen, automerken en snelwegen. Op school speelt hij meestal alleen. Er zijn momenten dat ik daar verdrietig om ben. Dat ik hoop dat hij met opgroeien socialer wordt. Ik noem dit mijn normale moederlijke gevoelens. Het zijn gedachten die ik durf delen met vrienden. Een moederdier wil nu eenmaal dat haar jong in de roedel past.

Maar dan heb ik ook abnormale moederlijke gevoelens. Moederlijke gevoelens die ik tot voor kort aan niemand durfde vertellen. Dat ik het jammer vind dat mijn zoon wit is bijvoorbeeld. Ik had hem liever donkerder gezien. Pas op, ik vind hem prachtig: zijn appelvormig hoofd, zijn platte poep, zijn steile donkerblonde haren. Maar ik heb altijd gedacht dat mijn kinderen op Benetton-kinderen zouden lijken. Op hun reclamepanelen worden hun kleren gedragen door modellen met zwarte krullen, bronzen huid, kersenrode lippen, en pistoletpoep. Mijn zoon is niet brons, hooguit een beetje blauwig als hij uit bad komt. Zijn huid is zo transparant dat ik zijn aders eronder kan zien stromen als rivieren door een sneeuwlandschap. Als ik eikenhout ben, dan is mijn zoon ivoor.  

Bij zijn geboorte kwam mijn Congolese vader ons in het kraambed bezoeken. Zwijgend staarde hij naar die witte baby in mijn armen. ‘Hij wordt nog bruin, hoor’, zei ik toen. Ik verontschuldigde me voor het uiterlijk van mijn zoon als een bakker voor een mislukte taart. Normaal gezien kleurt de huid van Afrikaanse baby’s de eerste weken nog bij. Maar er verstreken maanden, jaren, en mijn zoon bleef een soort melkachtig roze.  

Als kind was ook ik heel gevoelig. Ik hield van lezen en van Whitney Houston. Op school speelde ik vaak alleen. Er waren momenten dat ik daar verdrietig om was. Dat ik hoopte dat ik met opgroeien socialer zou worden. Dit waren normale kinderlijke gevoelens. Een dierenjong wil nu eenmaal in de roedel passen.

Maar dan waren er mijn abnormale kinderlijke gevoelens. Kinderlijke gevoelens die ik aan niemand durfde vertellen. Dat ik mijn zwarte krullen een voor een wilde uittrekken bijvoorbeeld, en mijn bruine huid wit wilde schrobben. Want ik schaamde me voor mijn uiterlijk, vooral op school. Ik schaamde me toen de juf een foto toonde van een kind met een hongerbuik en een strooien rokje aan, en vroeg op wie in de klas het leek. Ik schaamde me toen zuster directrice me negerinnetje noemde. Ik schaamde me tegenover de kinderen, die me zwarte piet noemden, aan mijn haar trokken en vroegen of het een pruik was. Ik schaamde me toen ze na school op mijn vader afstormden omdat ze zijn zwarte huid allemaal eens wilden aanraken. Hem aanraken als een aap in een kooi. Nog altijd heb ik nachtmerries over dat moment. Dan zie ik mijn vaders onderdanige glimlach, de witte kinderhandjes als klauwen. In mijn donkerste momenten hebben die kinderen allemaal het gezicht van mijn zoon. 

Mijn ervaringen als kind hebben ertoe geleid dat ik zelf nog altijd neerkijk op mijn huidskleur. Die zelfhaat projecteer ik op mijn zoon. Ik ben ontgoocheld in zijn huidskleur omdat ik diep vanbinnen bang ben dat hij liever een witte moeder wil. Maar ik ben aan het groeien. Ik leer van mezelf te houden, en probeer vol liefde over mijn Afrikaanse origine met mijn zoon te spreken. Want hij heeft het even hard nodig om positieve woorden over mijn huidskleur te horen als ikzelf vandaag en als kind dertig jaar geleden.

Jezelf nemen zoals je bent: ‘t is een dingetje.  

Tuly Salumu nam deel aan Nieuw Geluid 2022 en is journalist, schrijver en lesgever. [Foto © Sarah Van Looy]