Nieuw Geluid

Vrouwen, leven, vrijheid

door Martha Claeys

Datum 13 januari 2023

Op vraag van Radio 1 blikken 9 kandidaten van Nieuw Geluid terug op de voor hen meest memorabele gebeurtenis van 2022. Hun columns waren tijdens de kerstvakantie te horen tijdens Het Jaar van Radio 1. Met kandidaat Martha Claeys kijken we terug op de protesten in Iran naar aanleiding van de arrestatie en het overlijden van de 22-jarige Iraanse Mahsa 'Jina' Amini.

Het is weer het seizoen van de Connemara. Na enkele glazen wijn zet iemand op het kerstfeest of op oudejaarsavond de meezinger op, en beginnen de gasten met een zakdoek boven het hoofd te zwaaien, in vlotte ronde bewegingen en op maat van de muziek. Na dit jaar zal dat beeld me altijd aan iets anders doen denken. 

Op 13 september werd Jina Mahsa Amini in Teheran staande gehouden door de zedenpolitie. Omdat haar haren niet voldoende bedekt waren, sloegen ze haar met een stok. Na drie dagen coma overleed de 22-jarige vrouw. Haar dood ontketende ongeziene protesten in Iran.  

Vrouwen nemen er hun sluiers af en zwaaien ermee boven het hoofd. Ik zie nog de meisjes voor mij die met hun hoofddoek wapperen naar een ingekaderde foto van de president. Niet de Connemara weerklinkt, maar wel de Koerdische strijdleuze “Jin, Jiyan, Azadi”. Vrouwen, leven, vrijheid. Intussen zijn de protesten al maanden bezig, maar kenners zijn sceptisch over duurzame verandering in Iran. Meer dan 450 demonstranten verloren al het leven, en wekelijks wordt de lijst van martelaren langer.

In Iran woedt een strijd die ook hier nog niet gestreden is: die van het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw. Want de steun voor de Iraanse vrouwenbeweging werd gretig als argument gelezen dat ook hier vrouwen onder het juk van die hoofddoek uit moeten. Je zou niet én tegen de hoofddoek in Iran kunnen zijn, én voor de hoofddoek in België. Maar wie dit zegt heeft de protesten verkeerd begrepen. Het gaat erom dat geen zedenpolitie, of wie dan ook, mag bepalen of een vrouw haar haren bedekt. Met het verbieden van de hoofddoek ontzeg je de vrouw eveneens het zelfbeschikkingsrecht.

Vrouwen, leven, vrijheid. Daaraan zal ik denken wanneer de zakdoeken weer bovengehaald worden deze feestperiode.  

© Sarah Van Looy

Martha Claeys is doctor in de filosofie en zoekt als schrijver en spreker naar hoe mensen zich goed tot elkaar kunnen verhouden. Ze is ervan overtuigd dat het begrijpen van emoties, zoals trots, woede of liefde, helderheid kan brengen in ethische vraagstukken. Martha is host en producer van de podcast Kluwen. Haar geschreven werk verscheen onder meer in De StandaardKnackDe Morgen, en rekto:verso. Meer over en door haar kan je vinden op marthaclaeys.com.

Organisatie: deBuren & Radio 1