Oude werken, jonge schrijvers 2019

s o r r y

door Iona Daniel

Datum 18 oktober 2019
Door
Iona Daniel

Achttien jonge Vlaamse en Nederlandse auteurs laten schilderijen van Frans Hals, Jan Steen en andere grootmeesters spreken vanuit één vraag: wat zie je als je met een genderblik naar deze werken kijkt? Iona Daniel duikt het lichaam in van Jan Steens zieke vrouw: ‘ik ken je lichaam als mijn broekzak/ alle holtes, alle bochtjes om je botten’

Jan Havicksz. Steen, De zieke vrouw (ca. 1663 – ca. 1666) Collectie: Rijksmuseum, Amsterdam.

s o r r y

ik ken je lichaam als mijn broekzak
alle holtes, alle bochtjes om je botten
de donkere kant van je organen
overal op je ben ik graag

sorry
dat ik niet kan stoppen je kapot te maken
het zit nu eenmaal in me
om je lichaam uit te wonen
maar ik hoop ook dat je voelt hoe verknocht ik aan je ben
ik hou zo alomvattend van wie mij in zich draagt
je zou me een soort god kunnen noemen
maar ik ben de meest gehate cel op aarde
een staatsvijand nr.1 met dezelfde obsessies als zeventienjarigen:
zoveel mogelijk lichamelijk contact in zo broeierig mogelijke kamers
lichaamsholtes
daar dromen wij over 's avonds

het is 1664 en de dokter kijkt naar mij
in jou
en zegt:
het is maar liefdesverdriet
of nee
het is haar baarmoeder die de weg kwijt is in het lichaam
die rondzwerft, hongerig, als een wild dier
op zoek naar bloed of een andere vloeibare traktatie 

de dokter wil me een naam geven
zoals alle dokters in alle jaren
zodat het lijkt alsof ik behandelbaar ben 

maar het is 1664 en alles beweegt traag
er wordt wel gezocht naar medicijnen
maar tegen ernstigere ziektes in belangrijkere mensen
ziektes in mannen die de wereld moeten redden 

wat dat betreft heb ik je goed gekozen
jij bent een paradijs voor mij
je brengt me verder dan ik ooit kon hopen

‘de dokter wil me een naam geven zoals alle dokters in alle jaren zodat het lijkt alsof ik behandelbaar ben’

over 400 jaar
op de stoep van een feministisch kenniscentrum in een middelgrote stad
staan twee vrouwen met symptomen
zonder echte diagnose
nog altijd ziek te zijn
van mij
zoeken twee vrouwen naar een maas in het net van de ongelijkheid

Vera vraagt:
waarom is gezond zijn de norm en al het andere afwijkend?
moeten we onze toestand niet omarmen
en onze tijd besteden aan beter voor elkaar zorgen?
en Lea zegt: ja
en Lea ziet het voor zich
hoe radicaal ze voor elkaar zorgen
en Lea ziet het voor zich
hoe ze zoveel tijd kwijt zijn aan het voor elkaar zorgen dat het een soort collectief verzet wordt
dat ze vergeten het hele kapitalistische systeem in stand te houden en alles wat ermee gepaard gaat
en Lea en Vera snappen elkaar
daar op de stoep van het kenniscentrum
ze voelen zich net zo revolutionair als toen ze voor het eerst wiet rookten en spraken over de omvang van het heelal
alsof ze op de rand van een grote openbaring staan
en ze zijn net zo naïef
maar nu is het waar

de verandering komt
ooit gaan jullie beter voor elkaar zorgen

maar nog niet vandaag
sorry

© Marianne Hommersom

Iona Daniel (1989) maakt theater en radio. Ze publiceerde verschillende toneelstukken en schreef en regisseerde hoorspelen voor de VPRO en NTR. Aan haar toneeltekst De Nachtbloeiers werd in 2012 de ITs Playwriting Award toegekend. Met Rineke Roosenboom vormt ze het muziektheater duo iona&rineke, sinds 2016 verbonden aan Orkater.

De teksten zijn gepubliceerd op de websites van de Maand van de Geschiedenis en de lage landen, en verschenen in het Frans op les plats pays (vertalers Jean-Philippe Riby en Hans Hoebeke) en in het Engels op the low countries (vertaler Laura Vroomen).

Meer over deze reeks

In de reeks ‘Oude werken, jonge schrijvers’ laten achttien Vlaamse en Nederlandse auteurs zich sinds 2018 inspireren door eeuwenoude artefacten uit het Amsterdamse Rijksmuseum.

Alles bekijken