Welke toekomst voor het verleden?

Hoe klimaatverandering ons erfgoed bedreigt en wat daaraan te doen valt

In De toekomst van het verleden luidt de Nederlandse kunsthistoricus Thijs Weststeijn de noodklok: klimaatverandering is een steeds grotere bedreiging voor ons erfgoed. Wereldwijd lopen musea, archieven, erfgoedbibliotheken, maar ook monumenten, binnensteden en cultuurlandschappen acuut gevaar. Naar aanleiding van het boek organiseren deBuren en FARO een discussie in de schitterende Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.

De stijgende zeespiegel bedreigt Venetië, in Pakistan overstromen de 4.500 jaar oude ruïnes van Mohenjo Daro. Door inklinking van de Engelse veengrond bezwijkt de Muur van Hadrianus en door de toename van zout ontploffen de bakstenen van het opgegraven Babylon. Dichter bij huis beginnen de houten palen onder Amsterdam te rotten en door de waterbom in het oosten van België in 2021 liepen de collecties van archieven, musea en andere erfgoedplekken onherstelbare schade op. Tal van musea zijn al begonnen om hun collecties te verplaatsen naar klimaatbestendige depots. Maar of dat soelaas biedt?

Ook in Vlaanderen en Nederland staat het onderwerp steeds hoger op de agenda. In de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience gaat Thijs Weststeijn in op de voornaamste punten in zijn boek. Vervolgens gaat hij onder leiding van VRT-journalist Ann De Bie in gesprek met Bert Watteeuw (directeur Rubenshuis en Rubenianum) en Anne van Oosterwijk (directeur Collectie Musea Brugge). Hoe bedreigt de klimaatverandering erfgoed in de Lage Landen en welke locaties staan nu al onder druk? Hoever staan we met de bescherming van ons tastbare verleden? Gastheer is Thomas Martin van de Erfgoedbibliotheek.

Podcast
Zin in een voorproefje? Beluister dan de podcast van onze partner FARO, over de vraag hoe musea een verschil kunnen maken in de strijd tegen de klimaatverandering.

Toegankelijkheid Nottebohmzaal
Door dringende en langdurige onderhoudswerken aan de lift is de Nottebohmzaal tijdens de gespreksavond helaas enkel met de trap bereikbaar.

Organisatie: deBuren en FARO i.s.m. Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

(c) Femke den Hollander

Anne van Oosterwijk is kunsthistoricus en museoloog (Rijksuniversiteit Groningen en Vrije Universiteit Amsterdam) en sinds 2020 Directeur Collectie bij Musea Brugge. In 2007 begon ze met verschillende onderzoeks- en tentoonstellingsprojecten in het Groeningemuseum, waaronder ‘Karel de Stoute, Pracht en praal in Bourgondië’ (2009), ‘Van Eyck tot Dürer’ (2010) en ‘Oog op de dood. Hugo van der Goes, Oude meesters en nieuwe interpretaties’ (2022). Ze cureerde de tentoonstelling ‘Pieter Pourbus en de vergeten meesters’ en publiceerde de bijbehorende catalogus in 2017, hetgeen nauw aansluit bij haar onderzoek naar de 16e-eeuwse Brugse schilderschool. Binnen Musea Brugge zet ze sterk in op collectiebeheer en -onderzoek, met de uitbouw van de Erfgoedfabriek en BRON onderzoekscentrum.”

Bert Watteeuw is sinds 2021 directeur van het Rubenshuis en Rubenianum in Antwerpen. Hij studeerde kunstwetenschappen en sociale en culturele antropologie aan de KU Leuven. In 2011 begon hij als onderzoeker bij het Rubenianum (documentatiecentrum over Rubens en de Vlaamse kunst van de 16de en 17de eeuw), sinds 2015 combineert hij wetenschappelijk onderzoek met museaal werk voor het Rubenshuis. Watteeuw is lid van diverse binnen- en buitenlandse vakverenigingen en comités en spreekt regelmatig in het internationale museumveld.

Thijs Weststeijn is hoogleraar kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Van zijn hand verschenen onder meer Art and Antiquity in the Netherlands and Britain (2015) en The Visible World (2008). In 2017 maakte hij de tentoonstelling Barbaren en Wijsgeren in het Frans Hals Museum. Regelmatig schrijft hij ook voor een breder publiek, waarvoor hij bekroond werd met de ABG Vrij Nederland Essay Prijs

Ann De Bie (moderator) is journalist bij de VRT, de Vlaamse openbare omroep. Voor haar journalistieke loopbaan werkte ze in de culturele sector en  in het onderwijs. Ze studeerde geschiedenis in Leuven en Spaanse studies in Salamanca.