Zwarte gaten in een rommelig universum • deBuren

Een leesclub is een kleinschalige aangelegenheid, een unicum in een tijd waar alles steeds groter, sneller en beter moet. Voeg daar een dichteres aan toe die zich volledig blootgeeft, en het kan niet anders dan een geslaagde middag worden. Verslag van stagiairs Lorenz en Elisabeth.

Literatuur & Taal deBuren Boekt

Zwarte gaten

Een van de lezers had al erg veel in het boek zitten bladeren: ‘Ik ben ontzettend verleid door de vormgeving en de lange leesbare zinnen zonder leestekens.' Radna laat haar verzen uitwaaieren wat resulteert in de vierkante vorm van de bundel. Ze vertelde ons dat de effen zwarte kaft en zwarte schutbladen een ware nachtmerrie zijn voor een vormgever. Met een zwart vlak valt niet veel kunstzinnigs aan te vangen en zo’n zwart boek, dat oogt toch niet in de boekhandel. Samen met haar vormgever besloot Radna haar kaft te perforeren, wat de vier mooie zwarte gaten oplevert. Het geeft de bundel een zekere fragiliteit en mensen willen het boek gewoon eens vasthouden.

Een rommelige wereld

We vroegen Radna hoe het voelt om als debuterende dichteres in de schijnwerper te staan. Ze is dankbaar voor haar positie, maar ze loopt al te gauw de kans in hokjes gepropt te worden. Haar bundel kan zeker existentialistisch en feministisch gelezen worden – dat zijn uiteraard ook belangrijke thema’s waar ze iets over te zeggen heeft – maar aan collectieven verbindt ze zich liever niet, die zijn haar te claustrofobisch. Ook vragen over de Franse socioloog Pierre Bourdieu zijn schering en inslag. Dat komt ervan als je je bundel Habitus doopt. Maar zijn academische discours is al te abstraherend, het staat te ver van de mens. ‘Ik mis heel vaak een vertaling naar het vlees, naar waar de mensen zijn, waar alles troebel is.’ Zij ervaart de wereld als rommelig, haar wereldbeeld is inconsequent en zoekend. Ideologisch vast is ze allerminst. Dat zorgt ervoor dat ze geen stellige plek heeft van waaruit ze kan vertrekken, wat heel kwetsbaar kan voelen.

Vrouwen en voorouders

Iemand anders vroeg zich af of ze zich soms niet schuldig voelt nu ze niet meer op Curaçao woont. Ja, ze kent het maar al te goed, de survivor’s guilt wanneer je weet te ontsnappen aan de vooropgestelde verwachtingen van een leven als vrouw op het eiland. Ondanks het goedbedoelde advies dat al generaties lang wordt meegegeven van moeder op dochter, groeit vijfentwintig procent van de kinderen er vaderloos op. Zowel voor vrouwen als mannen zijn er bepaalde verwachtingspatronen. Vrouwen dienen zich onderdanig op te stellen en mannen moeten de grootst mogelijke macho’s zijn. Hier liepen de lezingen van onze mannelijke lezers uiteen. De een vond dat hij met het vingertje gewezen werd in Radna’s gedichten, de ander dat Habitus meer een aanklacht vormde tegen een onmogelijk systeem. Curaçao is niet vriendelijk voor vrouwen, en dat staat in schril contrast met Radna’s persoonlijke situatie als schrijver in Nederland, een ogenschijnlijk geprivilegieerde positie. Maar wanneer ze op het podium staat, bijvoorbeeld op Saint Amour, dan voelt ze dat haar voorouders, vooral de vrouwen, aanwezig zijn. Misschien niet fysiek, maar wel heel wezenlijk.

Terug naar het vlees

Binnen het bestek van twee uur waaierde het gesprek, net als Radna’s verzen, breed uit. Voor we het goed en wel beseften sloeg de klok vier uur en zat de leesclub erop. Met onze gesigneerde bundels in de hand, en een buik vol koffie en cake werd het tijd om ons opnieuw onder de mensen in de Brusselse straten te begeven, daar waar het vlees is.