Uitzonderlijke levens

Uitzonderlijke levens

Je bent op straat achtergelaten, omdat je mama niet voor jou kon zorgen. Dat is de uitleg die ik kreeg voor het feit dat ik me in Nederland bevond en niet in mijn geboorteland. Geen ouders, geen familie, niemand in mijn geboorteland die voor mij kon zorgen. In mijn geboorteland geen perspectief. Dus de verplaatsing naar een westers land was een logisch vervolg.  

Ik, onfortuinlijk kind, gered van een onfortuinlijk leven. In Nederland zou ik de kansen krijgen die ik in Ethiopië nooit zou hebben gehad. In Nederland zouden er wel ouders zijn. Ouders die ervoor zouden zorgen dat ik een kind kon worden dat past in het geslaagde plaatje. 

Als klein kind klonk dit als een logisch verhaal. Ik was uitverkoren om te leven in een waargebeurd sprookje. Ik was eens… een zielig klein baby-meisje, maar mijn verhaal zou eindigen met een gelukkig eind.  

Ik denk aan dit begin van mijn leven wanneer ik in de zaal zit als Chiara Candaele haar proefschrift verdedigt. Haar proefschrift draagt de titel Uitzonderlijke jeugd: De legitimisering van transnationale adoptie in het postkoloniale België.  

Uitzonderlijke jeugd, het zijn twee woorden die Chiara op een rake manier met elkaar verbindt. In haar proefschrift bespreekt ze rechtvaardigingen voor het verplaatsen van kinderen tussen verschillende naties, doorheen de tijd. Interlandelijke adoptie werd steeds geformuleerd als een ‘uitzonderlijke’ maatregel voor kinderen in ‘uitzonderlijke’ omstandigheden. Hoe die ‘uitzonderlijkheid' werd ingevuld, kon afhankelijk van de tijdsgeest steeds een beetje worden aangepast. Interlandelijk adoptie bleef zo een nobele optie om noodlijdende kinderen te redden.  

Als volwassen geadopteerde kan ik niet anders dan ook nog een andere interpretatie geven aan ‘uitzonderlijke jeugd’. De uitzonderlijke start van mijn leven hoort niet in een mooi, vredig sprookjesverhaal. Ik kan niet meer geloven in het plaatje dat mij als kind werd voorgehouden. Een uitzonderlijke jeugd verwijst voor mij naar de voortgezette levens van geadopteerden bij hun adoptiefamilies.  

Voortgezette levens waarbij geadopteerden de boodschap krijgen dat ze hun leven bij hun eerste ouders achter zich moeten laten.  

Voortgezette levens waarbij geadopteerden zich enkel mogen focussen op de mogelijkheden die voor hen liggen in hun adoptiegezin.  

Voortgezette levens waarin geadopteerden de taak hebben om het fabelachtige sprookje dat interlandelijke adoptie heet voort te zetten.  

Daarbij moeten geadopteerden met lichtheid en gratie omgaan met de uitzonderlijke omstandigheden van hun leven in hun geboorteland. Uitzonderlijke omstandigheden die beleidsmakers en adoptieorganisaties doen klinken als zaken die je gemakkelijk achter je laat door enkele gesprekjes te voeren. ’Kijk niet naar je verleden, maar naar de mogelijkheden die voor je liggen.’

Nazorg bij adoptie is een bijzaak. De focus op eerste families amper bestaande. Terwijl in de jeugdzorg steeds meer aandacht is voor het behouden en het betrekken van de biologische context, moeten geadopteerden zich troosten met het idee dat ze zonder beter af zijn.  

In ieder geval 

Interlandelijk adoptie, het wordt verkocht als een sprookje met een onbetwist gelukkig eind. Terwijl wij onze uitzonderlijke levens moeten uitbouwen vanuit de volgende uitzonderlijke omstandigheden: 

In het beste geval zijn we onze levens begonnen met eerste ouders die van ons hielden maar niet in staat waren voor ons te zorgen.  

In het beste geval zijn we als bewuste, liefdevolle keuze afgestaan aan een adoptie-organisatie. Omdat eerste ouders ons een toekomst wensten met meer kansen dan degene zij ooit hadden.  

In het slechtste geval zijn we gestolen van onze eerste ouders. Ouders die ons zelf een liefdevolle thuis hadden willen geven, maar die op het verkeerde moment op de verkeerde plek waren en ons verloren aan harteloze en geldruikende mensen.  

In het slechtste geval konden onze eerste ouders even niet voor ons zorgen en brachten ze ons tijdelijk naar een kindertehuis. Toen zij ons terug kwamen ophalen, waren wij verdwenen. 

Maar in ieder geval zijn we weggehaald van onze eerste moeders die ons negen maanden in hun buik hebben gedragen.  

In ieder geval zijn we weggehaald van onze eerste ouders waaraan we ons hadden kunnen spiegelen, en waarin we onze uiterlijkheden of gedragingen hadden kunnen herkennen.  

In ieder geval zijn we weggehaald uit een gemeenschap die we voor 100% in ons dragen, maar waar we nooit meer 100% deel van kunnen uitmaken.  

In ieder geval verloren we onze taal, onze cultuur, onze geschiedenis.  

In ieder geval zullen we voortleven met de eeuwige strijd om deze uitzonderlijke omstandigheden een plaats te geven in ons huidig uitzonderlijk leven. 

Foto: Marianne Hommersom