Knuffelen was hard werken

Ik hou van knuffelen, en met niemand op deze wereld knuffel ik zoals met Ella. Onze lichamen passen perfect in elkaar. Onze knuffels duren uren. Ze zijn een thuis en een gesprek. Onze vriendschap is een van de grootste wonderen in mijn leven. 

Ik noem het een wonder, maar dat betekent niet dat het vanzelf ging. Knuffelen was in het begin ook hard werken. Voor mij dan toch. Door als man op te groeien in deze samenleving kreeg ik een hele hoop beperkende ideeën mee over hoe je wel en niet in de wereld mag staan: Je mag niet zwak zijn, je mag geen kwetsbaarheid tonen, je mag jezelf niet aanpassen aan anderen. In plaats daarvan moet je sterk zijn, steeds de controle behouden en nemen wat je wil. 

Dat maakte het moeilijk om te knuffelen. Als jongen leer je namelijk dat je waarde als man deels afhangt van hoeveel seks je hebt. Daarvoor moet je leren om situaties te interpreteren als mogelijk seksueel, en om die mogelijke seks vervolgens om te zetten in echte seks. 

Natuurlijk is er niemand die dit letterlijk zo uitlegt, maar het zit in alles. Beetje bij beetje creëert mannelijkheid een stemmetje in je achterhoofd. Lig je te knuffelen met een vriendin? Kans op seks! Slaag je erin om die situatie seksueel te maken? Proficiat! Slaag je daar niet in? Wat voor loser ben jij. Wil je eigenlijk liever knuffelen dan seks? Dat is nog erger. Wat voor man ben je dan eigenlijk? Geen echte, in ieder geval. 

Ooit lag een oceaan aan mogelijkheden voor me open. Ik was een baby met caleidoscopisch menselijk potentieel. Uiteindelijk werd ik een man die niet met een vriendin kan knuffelen zonder te denken dat hij er seks van moet maken.

Het heeft me jaren gekost om dat stemmetje het zwijgen op te leggen. Ik leerde het herkennen door me onder te dompelen in feministisch gedachtegoed. Daar leerde ik mezelf zien als iemand die tot man gemaakt was. En dankzij vrouwen zoals Ella kreeg ik de kans om het stemmetje knuffel per knuffel af te breken en los te laten. 

Ik ben dankbaar dat ik dat nu wel kan. Maar ik ben ook kwaad. Enkele van de meest mooie en geborgen ervaringen in mijn leven waren er bijna niet geweest. En dat door op te groeien in een systeem waar ik ook niet voor gekozen heb.

Onlangs werd in Marseille een 15-jarige jongen vermoord. Hij was lid van een drugsbende en kreeg bij een conflict vijftig messteken. Daarna werd hij levend verbrand. Vijftien jaar. Ook hij was ooit een baby met caleidoscopisch menselijk potentieel. 

Ik vraag me af hoe mannelijkheid een rol speelde in zijn keuzes. Ik vraag me af welke stemmetjes hij had. Moest hij op die leeftijd al de kost verdienen? Probeerde hij zijn mannelijkheid te bewijzen door stoer te doen op straat? In drugsbendes zitten ook vrouwen, maar geweld is toch vooral een mannentaak. Hoe oud zijn de jongens die de aansteker vasthielden? Welke stemmetjes hadden zij? 

Ik heb nooit iemand in brand gestoken, en toch voel ik me verbonden met deze jongens. Ik kom uit een andere omgeving, maar ik herken het mechanisme. De druk om je plaats op te eisen. De druk om jezelf steeds opnieuw te bewijzen. Maar ook: nooit geleerd hebben dat het anders kan, en daardoor verdrinken in meer van hetzelfde.

De wereld vertelt je dat je moet nemen. Eisen, drinken, gamen, harder werken, jezelf afstompen. Tot er niets meer overblijft, van je omgeving of van jezelf. Ook degene die in Marseille de aansteker vasthield, is er een slachtoffer van.

Onlangs sprak ik met Ella over het werk dat ik had moeten doen, gewoon om met haar te kunnen knuffelen. Zij had geen idee. Daarin is ze niet alleen. De strijd voor gendergelijkheid heeft een blinde vlek voor mannen.

Mannen zijn vaker eenzaam, ze zijn vaker verslaafd, en ze plegen vaker zelfmoord. Ze zijn vaker dakloos. Mannen vormen een kwart van de slachtoffers van seksueel en huiselijk geweld, maar ze krijgen veel minder ondersteuning. Ook dat is genderongelijkheid. Ik heb zelf ondervonden hoeveel feminisme voor mannen kan betekenen. Maar om dat potentieel volledig te ontplooien, is er nog werk aan de winkel. Gender gaat ook over jongens. Gender gaat ook over mannen.

Foto: Marianne Hommersom