Oud-bestuurder Joop Daalmeijer krijgt allereerste Ensor voor Uitzonderlijke verdienste

Ik heb Joop Daalmeijer zo’n 25 jaar geleden voor het eerst ontmoet, om precies te zijn: op een militair vliegveld. Ik ben gewetensbezwaarde en Joop is ook al geen sabelsleper. Maar wat ons samenbracht was televisie. Joop was netcoördinator bij NPO 1 en 2, ikzelf was netmanager van één, dat toen nog TV1 heette.

Joop heeft zijn hele leven in de Nederlandse media gewerkt. Hij was journalist bij VARA en stapte in 1985 over naar Veronica, waarna hij in 1990 directeur werd.  Vervolgens werkte hij ondermeer bij FilmNet, RTL en Canal+. Daarna kwam hij evenwel voor de rest van zijn loopbaan terug naar de publieke omroep. Men had in Hilversum in de gaten dat Joop een man was met oog voor het buitenland in het algemeen en Vlaanderen in het bijzonder. In 2005 ging hij de Wereldomroep leiden; hij werd ook programmaleider van BVN, het beste uit Nederland en Vlaanderen. Van 1998  tot 2021 was dit een samenwerkingsverband tussen de Nederlandse Publieke Omroep, de Vlaamse VRT en Radio Nederland Wereldomroep. Vanwege de digitalisering trok Vlaanderen zich anderhalf jaar geleden hier uit terug. Je kunt nu immers waar ook ter wereld internetbereik is de VRT-programma’s volgen via de VRT Max-account. De Vlaamse Regering besliste evenwel in haar wijsheid om het geld dat naar deze Vlaams-Nederlandse samenwerking ging te oormerken voor dezelfde bestemming, waar deze namiddag ook van getuigt.

Overigens slaagde Joop er nadien nog in om de verschillende educatieve omroepen te hersmeden tot één geheel, met name de Nederlandse Programma Stichting, die hij ging leiden tot aan zijn pensionering in 2011. Doorgaans zegt men “tot aan het einde van zijn actieve loopbaan”, maar dat eufemisme is hier niet van toepassing. Want meteen ging Joop een mandaat aan voor 5 jaar als voorzitter van de Raad voor Cultuur. Dat is een organisatie die we in Vlaanderen niet kennen, maar in Nederland het wettelijke adviesorgaan is van de regering en het parlement op het terrein van kunst, cultuur en media. De raad is onafhankelijk en adviseert, gevraagd en ongevraagd, over actuele beleidskwesties en subsidieaanvragen.

Maar goed, daarmee weet u nog altijd niet wat wij eind vorige eeuw deden op dat militair vliegveld, ik geloof dat het Betekom was. Welnu, Erwin Provoost stelde er Windkracht 10 voor, dat met veel succes liep op TV1. Hij was in Gent ook al bezig aan Flikken. Joop was toen al veel meer dan de gemiddelde Nederlander op de hoogte van wat er in Vlaanderen gebeurde en combineerde het Nederlandse handelsinstinct met de fijne smaak die hem kenmerkt. Om een lang verhaal kort te houden: we sloten toen samen de grootste Vlaamse mediadeal ooit af, waarbij meerdere VRT-reeksen zoals Heterdaad en Windkracht 10 aan Nederland verkocht werden. En kijk, even later was er ook een Flikken Maastricht. Maar het werkte ook omgekeerd. Het was Joop die me toen aanraadde om ‘Baantjer’ aan te kopen, ook al was dat geen NPO-reeks. We hebben er jàren lang ons voordeel mee gedaan; in een bepaald jaar stond de reeks als enige buitenlandse programma in de top 20 van meest bekeken programma’s. Als Vlaanderen massaal naar De Cock met C.O.C.K keek, dan is dat te danken aan Joop.

Het is dan ook zeer terecht dat Joop vandaag de allereerste ‘Ensor voor Uitzonderlijke Verdienste' ontvangt, voor (ik citeer) “zijn bijdrage aan de verbetering van de samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland op het vlak van cultuur en media”.

Joop zat ook nog in tal van jury’s, bestuursorganen en organisaties in Vlaanderen. Het Vlaams-Nederlands Huis deBuren, dat mee deze dag organiseert, is daar één van. Ik leerde hem daar kennen als een dappere man van principes, die op een on-Vlaamse manier niet bang is voor confrontatie maar ook weer on-Hollands is in zijn gematigde, vaak amicale of ironische verwoording. In een krabbenmand als Hilversum wordt morele standvastigheid wel eens getackeld als een opportuniteit om tactisch te benutten. Toch was Joop ook daar altijd een man met daadkracht, visie en een heldere lijn. De journalist die hij altijd gebleven is, bekijkt de wereld nieuwsgierig en respectvol .

Ik heb hem altijd ervaren als een volbloed Nederlander met een (voor Nederland uitzonderlijk) grote kennis van Vlaanderen en een ongedwongen, open kijk op wat in ons landsdeel beter én slechter loopt dan in Nederland. Dat geldt overigens ook voor zijn echtgenote Maartje van Weegen, een grande dame uit de Nederlandse media, maar evenzeer als Joop een liefhebber van klassieke muziek in het algemeen en koorzang in het bijzonder.

Als mensen als Joop Daalmeijer de kamer verlaten dan verdwijnen ze niet, maar laten ze een leegte achter die groter is dan de plaats die ze innamen.

Ik geloof dat het in De Fantasten van Robert Musil was dat één van de personages zegt: “Sommige mensen zijn als bij iemand thuiskomen”. Dat geldt zeker voor Joop Daalmeijer. Alleen: het zal nooit helemaal duidelijk zijn in welk land je dan thuiskomt: Nederland of Vlaanderen. En laat dat vooral onduidelijk blijven.