De kapotte klok

Ik ga nooit mijn eigen kinderen kunnen hebben. Maar wie weet heeft mijn toekomstige partner een kind die ik ook ‘de mijne’ kan noemen, of misschien kiezen we ervoor om te adopteren. In dat geval, schrijf ik jou deze brief. Het goede nieuws: je zult nooit mijn gebroken genen erven. Toch wil ik je graag een aantal dingen meegeven. Dingen die mijn vader mij had meegegeven. Want ik ben de dochter van mijn vader. En om mij te begrijpen, moet je mijn vader begrijpen.

Hij was zestien toen hij als gastarbeider het land van Turks fruit verlaatte waardoor hij kon ontsnappen aan de dienstplicht voor de militaire machine. Zijn nomadenbloed bracht hem tot Verwegistan, Limburg waar hij werkte in de mijnen, voor een land dat hij nooit ‘de mijne’ heeft kunnen noemen. Toch weigerde hij terug te keren en vulde hij zijn handen met steenkool in plaats van met bloed.

Aangekomen in een vrij land, begon hij het goede te zien in de vijand. Katholieken hadden discipline, joden hadden ambitie. Als ik alleen maar naar een islamitische school zou gaan, was hij bang dat ik kennis klakkeloos kopiëren zou. Dus ging ik ook naar een katholieke school, met als neveneffect een identiteitscrisis. Maar het werkte: ik werd geen klakkeloze kopiemachine. Ik stelde vragen en stelde alles in vraag. Dit is het eerste wat ik jou meegeef: een kritische blik en de weigering om een kopiemachine te worden.

Toch zat mijn vader vast tussen waarheid en waanzin. Hij stond zo open voor andere geloofsovertuigingen dat hij zelfs de waarheid kon vinden in bijgeloof en pseudowetenschap. Van de oude Chinese filosofie ‘Feng shui’ tot numerologie. Ik was creatief en besluiteloos omdat ik nou eenmaal een weegschaal ben. En ik ben mijn de dochter van mijn vader. Halsoverkop viel ook ik in het konijnenhol, en raakte geobsedeerd door Myers-Briggs, een persoonlijkheidstest gebaseerd op pseudowetenschap. Maar ja, ik ben nou eenmaal een ENTJ.

Tussen al die onzin en waanzin bleken een aantal zinnen toch te kloppen. Volgens mijn vader was de televisie de duivel en hadden pedofielen de touwtjes in handen. Overtuigd dat technologie ooit de wereld zou overnemen, nam zijn vintage verzamelziekte het over. Hij verzamelde analoge voorwerpen, Dvd’s over oude Bollywood films, kapotte klokken. Ooit zou dit allemaal goud waard zijn.

Hij stierf een aantal jaren voor de opkomst van artificiële intelligentie, voor de bekendmaking dat pedofielen inderdaad heersen over Hollywood. Zijn waanzin stond toch niet altijd zo ver van de waarheid. Net zoals een kapotte klok die twee keer klopt op een dag. Dit is het volgende wat ik je meegeef: wijs dingen niet meteen af als onzin, en wees geen slaaf van technologie en sociale media zoals Instagram en Tik...Tok.

Ook mijn toekomst had mijn vader voorspeld. Elke dag herhaalde hij hoe ik in de politiek zou stappen en de wereld zou veranderen. Ik deed mijn stage bij de vertaaldienst in het Europees Parlement. Het vertalen bleek echter toch niet voor mij, dus keerde ik mij tot de poëzie.

Bij een spoken word performance werd mijn gedicht voor Palestina geveild voor 400 euro. Dat geld werd gedoneerd aan Medical Aid. Mijn warme woorden zorgden ervoor dat Palestijnen medische zorg kregen. Het bleek dat ik inderdaad verandering kan brengen in de wereld, niet door de politiek, maar door kunst. Dit geef ik jou heel graag mee: het geloof dat ook jij de wereld kan veranderen, en de vrijheid om zelf te bepalen hoe je dat doet.

Dat zijn de dingen die ik je wil meegeven, maar er zijn ook dingen waarvoor ik met hand en tand zal vechten zodat je er niet mee in aanraking komt.

Ze zeggen dat de klok nergens tikt zoals het thuis tikt, maar wat als onze klok niet tikt? Iedereen wist nou eenmaal dat er bij mijn vader een aantal schroeven los zaten. En ik ben mijn de dochter van mijn vader. Twee jaar geleden kreeg ik de diagnose van autisme. Als kind was ik selectief stom, en zweeg in elke taal. Ik was stomverbaasd van mijn vaders gladde tong. Hij was een vlotte verhalenverteller, een mensenmens.

Terwijl de Vlaamse tong niet genoeg geëvolueerd was om mijn naam uit te kunnen spreken, rekte en draaide ik mijn tong om mijn stiefmoedertaal te leren. Ik studeerde taalkunde en deed mee aan open mics. Ik werd een tongbreker, een wilde woordentemmer. Ik gaf zes talen een thuis op mijn tong en ontcijferde eindelijk grote-mensen-praat: als mensen vragen hoe het met je gaat, willen ze niet horen dat je net een diarreetje hebt gebaard.

Mijn hyperfixatie op taalkunde was allemaal goed en wel, maar door mijn vaders hyperfixatie, zaten we vast in een vicieuze cirkel van armoede en konden we niet rond ... komen. Wat voor nut heeft het verfraaien van je huis met vintage decoratie wanneer je steeds uit huis wordt gegooid? Tijd is geld, en de klokken wijzen ons steeds de deur uit. Dit geef ik jou mee: een dak boven jouw hoofd, een plek die je ‘de mijne’ kunt noemen. Want ik ben misschien wel de dochter van mijn vader, maar ik ben ook mijn eigen persoon. En het is hoog tijd om het tij te keren.

Ook al krijg je onze gebroken genen niet mee, wil ik dat je begrijpt waarom ik je deze brief schrijf. Ik heb heel mijn leven lang al het slechte in mijn leven aan mijn vader toegeschreven. Ik heb nooit begrip kunnen tonen voor zijn wilde waanideeën en zijn verzamelziekte die ons financieel de grond in boorde.

Maar nu probeer ik begrip te tonen voor zijn gebroken wijzers die hem niet veel wijzer maakten. Ik probeer het omdat ik hoop dat jij op een dag ook begrip kunt tonen voor mijn kapotte klok. Maar ik schrijf deze brief vooral omdat ik wil dat jij weet dat als jij ook een kapotte klok hebt, ik daar ook begrip voor zal tonen.

Misschien is onze kapotte klok een verzet tegen het ‘kapotalisme’, tegen het systeem dat ons waarde geeft aan de hand van onze productivi ... teid. Ze zeggen dat tijd vliegt, maar wat als ik een zandloper wil zijn? Dit is het laatste wat ik je meegeef: neem je tijd. Leef volgens een tegengestelde houdbaarheidsdatum: hoe ouder, hoe meer kwali ... teit.

Na een week zou het zijn verjaardag zijn. Hij was geboren op Halloween, en sinds zijn dood spookt hij vaak rond in het spookhuis van mijn brein. Maar ik schrik niet meer, ik schreeuw niet meer. Want ik weet nu wat er achter dat masker schuilde. Ik leer eindelijk het goede te zien in wie ik dacht dat de vijand was.

Mijn vader had niet de wereld veranderd. Hij was geen verzetsstrijder, maar wel een vreemde vrije denker. Hij weigerde een slaaf te zijn van de militaire machine, religieuze charlatans en toxische technologie. En ik ben de dochter van mijn vader. Ik zet mijn schroevendraaier terug in de kast en laat de kapotte klok zo staan. Want zoals je ondertussen al weet, klopt een kapotte klok ...

Foto's: Andreas Van Esbroeck