Nieuw Geluid Live 2023

De daden: de keuzes

door Anne Schepers

Datum 10 november 2023

Op 20 oktober stelden de deelnemers van Nieuw Geluid 2023 zichzelf en hun thema’s voor aan het publiek. Anne Schepers las een stuk voor uit haar debuutroman De daden die dit jaar verscheen bij Lebowski Publishers. Hierin belandt een jonge journaliste opnieuw bij haar moeder die in een ‘probleemwijk’ woont. Terwijl ze de banden met haar familie probeert aan te halen en ondertussen voor de krant over de vluchtelingencrisis schrijft, wordt aangekondigd dat er een asielzoekerscentrum in de wijk komt. Een fragment! 

De daden: de keuzes

Ik denk niet graag aan dingen die me pijn doen. Soms gaat het niet zoals je wilt. Soms zit je te lang, blind, in een trein waar je niet uit durft te stappen, en kun je drie maanden later pas inzien dat het de verkeerde rit was. Dat is wat er gebeurt als je blijft denken. Eindeloze gedachten die als krabbetjes door je hoofd scharrelen en in elkaar grijpen en zich tot een bal rollen die door je hersenen waart, die alles meeneemt, tot er draaikolken ontstaan. 

Draaikolken als in de glijbanen in het Tikibad, en de badmeester kan in de snelheid niet zien dat je hoofd al niet meer boven water is voor je in het gat van de trechter valt. 

Wij leren op jonge leeftijd om ons gevoel uit te schakelen. Gevoel is verlangen. Wij hebben niets te verlangen. Verlangen impliceert een keuze. Wij kiezen er niet voor bij onze buren gedropt te worden, waar we saté uit plastic knijpzakjes eten die twee minuten in kokend water hebben gestaan. Onze moeders kiezen er niet voor te gaan werken en hun kinderen bij de buren te laten mee-eten omdat er geen geld is voor avondeten. Wij kiezen er niet voor onze vaders te verliezen voor we ze kunnen leren kennen, omdat ze werken op plekken waar ze elke dag gifstoffen inademen. Wij kiezen er niet voor om in werkloosheid te blijven hangen terwijl we andere banen niet kunnen oppakken omdat we niet aan de regels voldoen. Wij kiezen er niet voor alleen hoog te kunnen vliegen zonder vangnet. 

Snap je dat we dit niet kiezen? Hoe armer je bent, hoe groter de invloed die beleid op je heeft. Beleid is leven of dood voor ons. Wij kiezen er niet voor hier weggestopt te worden: we zíjn hier weggestopt. Politici en beleidsmakers maken beelden die wij niet herkennen en maken dan keuzes, ze gooien stenen in het water, het water rimpelt en blijft rimpelen. Het beleid blijft doorkiezen. Het koos ervoor ons hier weg te stoppen. Het koos ervoor ons als fraudeurs te bestempelen wanneer we niet voldoen aan een vakje in een digitaal systeem. Het koos ervoor zo hard te snijden in de zorg dat de ouderen in het bejaardentehuis uren moesten wachten tot iemand ze van het toilet kwam halen. Het koos ervoor onze woningen te slopen en ons verder en verder de stad uit te drijven. Het koos ervoor dit in te stellen op het moment dat de laatste golf van een crisis ons nog in het gezicht sloeg, we onze banen verloren, we onze winkels zagen sluiten. En toen we het aankaartten werd er op achterhoofden gekrabd, werd er gezegd: wat gek dat dit zo werkt. Wij hebben er geen last van. Het ligt vast aan jullie. We zullen het uitzoeken. 

Hier is een vraag voor jullie: waarom moeten jullie altijd de allerarmsten hebben?

Groene kruimels in bruin water om jou aan het eten te krijgen. Je adem piept. Ik ga bij je zitten op de rand van het bed, duw de klamme lakens opzij. Jij en ik. Wat hebben wij gedaan – wat hebben we kunnen doen?

Het asielzoekerscentrum kwam naar de wijk. Een jaar na de inspraakavond stond het er, klinische witte keten op het niemandsland voor de snelweg. Eerst zagen we niemand. Toen zagen we een tijd lang de jongens die autoruiten insloegen en laptops stalen. Toen gingen ze weer weg. Orders van de burgemeester: we leerden wat de term veiligelanders betekent. We zagen bussen vol vluchtelingen naar het registratiebureau rijden en we wisten niet dat die vluchtelingen alleen geregistreerd werden en niet naar het azc gingen. We dachten: kijk nou. 

Kijk nou hoeveel vluchtelingen hier elke dag aankomen. Weet je wat het was? Er stond een azc en daarin zaten vluchtelingen en de mensen in de wijk leefden langs hen heen. Sommigen moesten er nog steeds niets van hebben. Wij kwamen soms terug in de wijk en we gingen de discussie niet meer aan. Wij hoorden soms, in het nieuws of van onze rijke vrienden, dat iedereen uit mijn wijk gek of racist was. Jij en ik. De politiek was er ook niet voor ons, dus deden we hetzelfde als iedereen. We stopten met luisteren. 

  

Er verstreken vijf jaren en het asielzoekerscentrum ging dicht, zoals beloofd. Jij hielp drie jonge vluchtelingen het woord DREAMS op de elektriciteitskeet naast de snelweg te zetten met graffiti. Jullie deden het aan de kant van de weg, zodat het vanuit de wijk niet te zien was.  

  

Alles liep met een sisser af. 

Liep het met een sisser af? 

Welk nieuws volgen jullie?

Foto: Marianne Hommersom

© Sarah Van Looy

Anne Schepers (1993) is schrijver. In haar debuutroman De daden (Lebowski Publishers, 2023) werkt een ambitieuze journaliste aan verhalen over de vluchtelingencrisis, wanneer een asielzoekerscentrum naar haar Rotterdamse woonwijk komt. Anne publiceerde kortverhalen in o.a. Tirade en Gpunt. Ze is tevens eindredacteur en werkte eerder bij De CorrespondentEenVandaag en Buitenhof.