Godverdomse wandeling door een godverdoms dorp

Datum 16 juni 2009

Hotter dan vandaag kan Dimitri Verhulst nooit worden. Zijn gratis boek 'Godverdomse dagen op een godverdomse bol' krijgt de ene lovende recensie na de andere en de filmopnames van de Helaasheid der dingen zijn volop aan de gang. De hoogste tijd voor een Dimitri Verhulstparcours in Reetveerdegem

Hotter dan vandaag kan Dimitri Verhulst nooit worden. Zijn gratis boek Godverdomse dagen op een godverdomse bol krijgt de ene lovende recensie na de andere en de filmopnames van De helaasheid der dingen zijn volop aan de gang. De hoogste tijd voor een Dimitri Verhulstparcours in Reetveerdegem.Je moet al een onzijdig derde persoon enkelvoud zijn als je niet weet dat Dimitri Verhulst een nieuw boek uit heeft. De auteur met het epitheton 'volksschrijver' kreeg alle traditionele en nieuwe kanalen van de VRT tot zijn beschikking om te vertellen dat Godverdomse dagen op een godverdomse bol gratis bij Humo zat. Ik hoorde hem de day before 'maar' op het Journaal, op Radio 1, in Ter Zake en in De Laatste Show. Om nog van de dag zelf te zwijgen. Prachtig werk van de Sanoma-baas en de marketingafdeling van het weekblad, maar overkill can kill. Ware het niet dat het boek zelf verdraaid goed is. Godverdomse dagen is een almanak van de wereldgeschiedenis (van de eerste pootafdruk in het oeverslijk tot de bom der bommen), met als hoofdpersonage een onzijdig derde persoon enkelvoud: 't. De stijl is weer even sardonisch en wervelend, de beschrijvingen even nagel-op-de-kop als in De helaasheid, maar Verhulst waarschuwt fans dat zijn nieuweling inhoudelijk minder vlot over de tong zal gaan. De Helaasheid ? tachtigduizend keer bie-biep aan kassa's in Nederland en Vlaanderen ? had dan ook het voordeel van de herkenbaarheid en de doorvertelbaarheid. Verhulst deed een boekje open over zijn jeugd in een vierdewereldgezin in Reetveerdegem. Dat dorp is in werkelijkheid de Aalsterse deelgemeente Nieuwerkerken. Volgens de schrijver 'een negorij van motregen en duivensport'. En laat ik nu juist in die negorij wonen. Intussen al drie jaar. Mijn liefde is een Reetveerdegemse en het huis van de grootmoeder was te mooi om te laten liggen. Dat maakt van mij de gerechtmatigde organisator van het enige echte Dimitri Verhulstparcours, 'een literaire wandeling door De helaasheid der dingen'. De stad Aalst zal het ongetwijfeld willen subsidiëren en mag nu al parkeerplaats beginnen zoeken voor de kolonnes toeristenbussen.Jammer genoeg beginnen de vlakke nieuwbouw en zijn bewoners het hier kwantitatief te winnen van de Verhulsten uit arbeiderswoninkjes. Daardoor verhoudt de roman zich steeds minder 1:1 met de werkelijkheid, wat van de Dimitri Verhulstroute een cultuurpolitieke hoogdringendheid maakt. Gelukkig is het beluik waar 'onzen Dimmetrie' zijn eerste levensjaren sleet, en waar de wandeling zal beginnen, nog intact. Aan de muur van het huisje laat ik een regenbestendige flatscreen aanbrengen waar de schrijver de volgende passage (in loop) voorleest: 'Mijn eerste levenjaren bracht ik met mijn ouders door in de Kantonstraat, in een minuscuul steegbeluikje met een gemeenschappelijke waterpomp en een communistisch toilet, een gat in een plank, linea recta boven de beerput.' Het huis van zijn grootmoeder wat verderop, waar hij met zijn vader en zijn drie 'nonkels' inwoonde, is onlangs verkocht, maar ik zal de kopers van de literaire waarde van het huis overtuigen. De woning moet als cultureel erfgoed in zijn oorspronkelijke staat blijven, zodat toeristen (tien euro extra, studenten en werklozen gratis) kunnen aanbellen voor een exclusieve rondleiding. Aan het huis van Palmier zaliger poot ik een bord neer met een citaat uit het hoofdstuk 'De vijver der gezonken babylijkjes'. Dat moet de intussen verdwenen vijver, waarin kleine Dimitri en zijn nonkels naaktzwommen en waarin de veehoudster haar pasgeboren kinderen zou hebben verdronken, weer tot leven brengen.Vandaar gaat het richting dorpsplein, naar café De Volkskring, een nog overgebleven bevoorradingsplek tijdens de kroegenmarathons van de Verhulsten. U krijgt er (toegangsticket als bewijs) een gratis Safir aangeboden en in de kermisperiode (derde weekend van september) een stuk Aalsterse vlaai. Misschien komt u er wel nonkel Potrel en zwaren Herman tegen. Of andere 'echte' figuranten uit het boek: Dikke Swa, Freddy de coiffeur of de lispelende onderpastoor. Literatuur, nog nooit zo live and kicking! (Fictionaliteit, lyrisch ik, postmodernisme? Awoert!)Probleem: de meest navertelde scène uit het boek, de Tour de France voor zuipers, is niet meer precies te lokaliseren. Een bron uit het nabijgelegen Mere vertelt trots dat hij aanwezig was bij de drinkwedstrijd in de caravan van Jowanneke, maar waar stond die destijds ook alweer... In dienst van de literatuur laat ik een aftandse woonwagen plaatsen op de parking van Eendracht Nieuwerkerken. Zo kan de fenomenale passage alsnog in het parcours ingepast. Op het afgelegen kerkhof, een goeie kilometer stappen vanaf het knooppunt, leest de gids deze prachtige passage voor, die ook in de luxueus vormgegeven brochure (15 euro) is opgenomen: 'Ze hebben mij gezien, kleine Verhulst is weer in Reetveerdegem gezien, in de namiddag paffend aan het graf van Zotte Pie, en 's avonds met glazige ogen aan de bar van De Volkskring. Pas wanneer ik er mij van verzekerd heb dat ik alleen ben met mijn vader, wat gezien de omstandigheden zoveel betekent als dat ik alleen ben met mezelf, spreek ik, luidop: 'Pa, het is tijd om op te staan.' Want dat is de enige zin waarvan ik weet dat zijn effect mij niet zal ontgoochelen, het is de zin die ik zo vaak heb uitgesproken aan zijn voeteneind.' Elke zomer wordt de schrijver writer-in-residence in Nieuwerkerken. In onze tuin roddelen we traditiegetrouw over de privélevens van andere schrijvers. Op zondagen interviewt Piet Piryns de gevierde auteur over het schrijverschap en zijn verhouding tot Louis Paul Boon, die andere grote Aalsterse romancier.De wandeling eindigt op het vernieuwde kerkplein bij het standbeeld van Dimitri Verhulst, 'De man die zijn volk weer leerde lezen'. De contouren van zijn schrijverskop weerspiegeld in de pas aangelegde vijver. Dit moet het orgelpunt van de wandeling worden en van mijn eerbetoon aan de schrijver. Nieuwerkerken alias Reetveerdegem wordt het nieuwe Watou. Watou weer een negorij van duivensport en motregen.

Reinout Verbeke is nieuwscoördinator van het wetenschapsblad Eos en publiceerde poëzie in literaire tijdschriften (DWB, Gierik, De Brakke Hond) en in de bloemlezing Op het oog. 21 dichters voor de 21ste eeuw (Uitgeverij P).