Zou dit ook in mijn gezin kunnen gebeuren?

Wat zou je doen als blijkt dat je 13-jarige zoon een moord heeft gepleegd? In Adolescence volgen we Jamie, die gearresteerd wordt op verdenking van de moord op een meisje dat hem heeft afgewezen. Langzaam maar zeker leren we hoe hij, zonder dat de volwassenen in zijn omgeving dit doorhadden, online radicaliseert en besluit dat een alledaagse afwijzing moet eindigen in een bloedbad. Vader Eddie, moeder Manda en zus Lisa blijven gebroken en verbijsterd achter. Hoe kon dit gebeuren in een liefdevol gezin? En als kijker vraag je je af: zou dit ook in mijn gezin kunnen gebeuren?

De goede vader

Vooral het verhaal van Eddie Miller breekt mijn hart. Misschien komt het omdat ik zelf anderhalf jaar geleden vader ben geworden van een zoon. Misschien ook omdat ik bijna dagelijks jongens als Jamie –zoekend, onzeker, driftig – in mijn klaslokaal heb. De tragedie die plaatsvindt in de familie Miller zou gemakkelijker te verwerken zijn als het een verhaal was over verwaarlozing, mishandeling en ellende. Maar dat is het niet.

Eddie Miller is namelijk een liefdevolle vader en echtgenoot. Hij werkt hard om het gezin te onderhouden, en staat altijd klaar om hun veiligheid te beschermen. Hoewel Eddie als kind door zijn vader werd afgeranseld, gaat hij nooit zo tekeer in zijn eigen gezin. Jamie kiest zijn vader als zijn begeleidende volwassene tijdens de ondervragingen en onderzoeken op het politiebureau. Eddie blijft hem beschermen, zelfs als hij het onweerlegbare bewijs ziet dat zijn zoon een moordenaar is. Niet uit ontkenning, maar uit een besef dat Jamie er zonder hem alleen voor zou staan.

Hard maken

Toch is het ook een vader met gebreken. Soms mis ik warmte en kwetsbaarheid. Wanneer Jamie net in de politiecel is beland en Eddie op bezoek mag komen, is Jamie zo overstuur van zijn behandeling als zware crimineel dat hij de cornflakes die hij als ontbijt heeft gekregen niet door zijn keel krijgt. Ik wil dat Eddie hem in de armen neemt. Hem zegt dat alles goed zal komen. Maar het lukt hem niet. Hij houdt afstand, en zegt dat Jamie zijn ontbijt moet opeten.

Later ontdekken we dat er eerder momenten van afstandelijkheid waren. Met de beste bedoelingen heeft Eddie zijn zoon op voetbal gezet. Om hem 'hard te maken' zogenaamd. Wanneer blijkt dat Jamie geen enkel talent heeft voor de sport kan Eddie hier moeilijk mee omgaan. Hij schaamt zich voor zijn zoon, en kijkt liever weg als hij blundert.

Deze gebreken verklaren natuurlijk niet de moord die Jamie begaat, maar creëren misschien wel een leegte die kan worden opgevuld met online vrouwenhaat. Als Jamie geen atleet blijkt te worden, vraagt hij zijn ouders om een computer. Urenlang sluit hij zich op in zijn kamer, tot diep in de nacht. Hij tuimelt in het konijnenhol van de Manosphere, waar figuren als Andrew Tate mannen en vrouwen zien als concurrerende wezens op een seksuele markt van uiterlijk, status en macht. Gevoed door deze giftige ideeën denkt Jamie dat hij het recht heeft op de aandacht van Katie, een meisje wiens naaktfoto’s recentelijk op school zijn verspreid. Wanneer ze hem afwijst schendt ze de logica van de Manosphere. Het is een belediging die moet worden rechtgezet met geweld.

Tekenen

Tijdens een bezoek aan Jamie’s school zegt sergeant Misha Frank: 'All kids really need is one thing that makes them feel okay about themselves.' Ze verwijst naar een kunstleerkracht die haar ooit stimuleerde om creatief te zijn. Jamie hield ook van tekenen. Urenlang zat hij aan de keukentafel monsters te schetsen. Maar ergens tussen het voetballen en de tijd die hij doorbrengt achter zijn computer stopte hij daarmee. Pas ruim een jaar na zijn arrestatie, vanuit de gevangenis, begint hij weer te tekenen. Voor zijn vaders verjaardag stuurt hij hem een portret.

Had Jamie Katie ook vermoord als hij was blijven tekenen? Als zijn vader zijn talent had gekoesterd in plaats van hem naar het voetbalveld te slepen? Enerzijds worstelt Eddie met een zoon die anders is dan hij. Anderzijds lijkt zijn aanpak een krampachtige omgang met gendernormen. Misschien was hij bang dat een jongen die van tekenen hield uitgelachen zou worden, of herkende hij het niet als een kans voor zijn zoon om karakter en volwassenheid te ontwikkelen. Het is een gemiste kans.

Weerbaarheid

'Hadden we meer moeten doen?' vraagt Eddie aan zijn vrouw in de laatste aflevering. Haar antwoord is pijnlijk, maar wijs: 'We kunnen misschien het beste aanvaarden dat we misschien meer hadden moeten doen.'

Als ik denk aan mijn eigen zoon, wil ik hem natuurlijk later zo veel mogelijk beschermen tegen giftige denkbeelden online. Ik denk ook dat we best mogen erkennen dat we dat tot nu toe te weinig hebben gedaan, en dat sociale media jongeren vaak meer kwaad dan goed doen. Tegelijkertijd moeten we jongens weerbaar maken. Misschien is de beste manier om dat te doen wel door open te staan voor hun interesses en hen helpen deze tot bloei te brengen. We kunnen niet altijd voorkomen dat onze jongens verdwalen, maar we kunnen wel proberen een pad voor hen te belichten.