Trage Post: Beste kleinzoon

Datum 26 maart 2013

Vorig jaar schreven tientallen grootouders trage brieven aan hun kleinkinderen. De brieven worden pas in 2030 bezorgd. Tijdens een feestelijke afsluitingsmiddag wordt bekendgemaakt welke kinderen nog een bijzondere tweede brief krijgen. Deze week leest u een brief van een grootvader aan zijn kleinzoon over grenzen.

Vorig jaar schreven tientallen grootouders trage brieven aan hun kleinkinderen. De brieven worden pas in 2030 bezorgd. Tijdens een feestelijke afsluitingsmiddag wordt bekendgemaakt welke kinderen nog een bijzondere tweede brief krijgen. Deze week leest u een brief van een grootvader aan zijn kleinzoon over grenzen.

Beste kleinzoon,

Ik schreef deze brief toen jij 4 jaar was. Volgend jaar zul je zelf moeten beslissen of je naast je Nederlandse nationaliteit ook je Duitse nationaliteit wilt behouden. Die kreeg jij destijds omdat je Nederlandse papa & mama naar Duitsland – 2 km van de Nederlands-Duitse grens – verhuisd waren en jij geboren werd op het Duitse grondgebied. Het zal niet gemakkelijk zijn om te kiezen. Je Duits is niet zo perfect als je Nederlands. Je papa & mama kozen er destijds voor om je naar een Nederlandse school te sturen. Dat heeft mij enigszins geërgerd.

Overgrootvader Hans (geboren 1925) – die uit Kerkrade (‘die deutschprachtige Gemeinschaft der Niederlanden') – heeft ook met zijn nationaliteit geworsteld. Hij was eerst Duitser en dan Nederlander. Vanwege de Tweede Wereldoorlog heeft hij zijn Nederlanderschap verloren en is hij een tijd stateloos geweest. Uiteindelijk is hij weer Nederlander geworden. Op zijn 18e jaar (1943) was hij in Berlijn. Zijn 18e jaar is het zwaarste jaar in zijn leven geweest.

Jij woont naar ik aanneem nog steeds in de Duitse Selfkant: een gemütliche Eck. Toen ik zelf 18 jaar was, was de Selfkant nog Nederlands gebied. Nederland heeft na de Tweede Wereldoorlog dit stuk van Duitsland als oorlogsbuit geannexeerd. In 1963 heeft Nederland de Selfkant terug verkocht aan de Bondsrepubliek Duitsland.

Toen jouw mama 18 jaar was, geloofden veel mensen in een sociaal Europa met open grenzen. Ik zag door mijn vakbondswerk voor grensarbeiders al heel snel dat dit een utopie was. Het is ons alleen gelukt om de munten van een aantal landen op te laten gaan in één munt: de euro. Zelfs dat is vaak problematisch geweest. Het blijft sukkelen in Europa. Ik hoop dat we in 2030 enige vooruitgang geboekt hebben.

Proficiat met je 18de verjaardag. Vanaf die dag hebben papa & mama recht op het volle deutsche Kindergeld. Dat heb je te danken aan de Vlaamse Brigitte Bosmann, die in Duitsland woonde en in Nederland werkte. Zij heft dit recht afgedwongen bij de Europese rechter in Luxemburg. Ik heb haar destijds daarmee geholpen.

Ik realiseer me dat ik op het moment dat jij deze vertraagde brief leest, dood zou kunnen zijn. Ik ben dan 80 jaar. Als dat het geval is, ga dan naar het drielandenpunt in Vaals, waar mijn as verstrooid is en lees daar het gedicht ‘Wraak' van Herman de Coninck. Dat gedicht heeft veel grensmensen en mij vaak troost gegeven. Ik heb het jammer genoeg niet in de Duitse taal. Vertaal het maar!Jongen, nog vele jaren! Blijf maar Duitser en Néderlander!Opa